Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu Społeczna odpowiedzialność nauki II – Wsparcie dla bibliotek naukowych – BIBL/SP/0050/2024/02

Celem projektu jest upowszechnienie wyników badań opublikowanych w wybranych 10 czasopismach wydawanych w latach 2005-2019 przez Uniwersytet Śląski. Kluczem wyboru czasopism była ich wysoka wartość merytoryczna, historyczna (jak w przypadku czasopisma “Chowanna” – jednego z najstarszych polskich czasopism pedagogicznych) oraz potencjał indeksacji (zob. “Folia Philosophica” oraz “Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” z bazy Scopus). Wyselekcjonowane czasopisma przynależą do dyscyplin nauk humanistycznych (m.in. “Iudaica Russica”, “Neophilologica”, “Wieki Stare i Nowe”) i społecznych (takich, jak “Górnośląskie Studia Socjologiczne”). Pochodzące z tych periodyków 2344 artykuły naukowe dotąd funkcjonowały jedynie w tradycyjnym obiegu bibliotecznym, nie będąc objęte formułą Open Access. Wpłynęło to na ich stosunkowo niską cytowalność, rozpoznawalność oraz powszechność wśród czytelników polskich i zagranicznych. Poskutkowało to także ograniczonym dostępem dla osób z dysfunkcjami wzroku, które – na skutek braku ucyfrowienia wcześniejszych wydań czasopism – mają ograniczony dostęp do interesujących ich publikacji naukowych. Udostępnienie wspomnianych artykułów w otwartym dostępie w ramach platformy journals.us.edu.pl, uzupełnienie publikacji o brakujące słowa kluczowe, abstrakt w języku angielskim oraz bibliografię załącznikową, oraz wprowadzenie metadanych łączących artykuły z bazami Scopus, Web of Science, DOAJ i CrossRef, pozwoli na zapoznanie szerszego grona odbiorców ze zbiorami Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Umożliwi także płynny i inkluzywny obieg danych w prowadzonej komunikacji naukowej.

Efekty

• wprowadzenie ponownie do obiegu nauki ponad 2300 artykułów naukowych reprezentujących dyscypliny humanistyki i nauk społecznych;
• podniesienie ich standardów w kontekście czytelności i interoperacyjności za sprawą korekty cyfrowej oraz uzupełnionych metadanych,
• realizacja działań związanych z poprawą ich indeksowalności i cytowalności
• poprawa widzialności działań naukowych i zasobów Uniwersytetu Śląskiego;
• zwiększenie dostępności wyników badań ogłoszonych w wybranych czasopismach w latach 2005-2019 nie tylko dla odbiorców krajowych, ale także zagranicznych (przez widoczność artykułów w międzynarodowych bazach danych oraz opatrzenie każdej publikacji abstraktem w języku angielskim);
• udostępnienie ww. artykułów osobom z dysfunkcjami wzroku za sprawą OCR.

Projekt współfinansowany przez: Ministerstwo Nauki i Edukacji.

Całkowity zaplanowany koszt zadania wynosi: 272 648,84 zł

Wartość dofinansowania ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki wynosi: 245 097,66 zł

Okres realizacji projektu: 1 grudnia 2024 r.- 30 listopada 2025 r.

Społeczna odpowiedzialność nauki – Wsparcie dla bibliotek naukowych – umowa nr SONB/SP/515254/2021

Beneficjent: Uniwersytet Śląski w Katowicach

Cel

Celem projektu jest ochrona i zabezpieczenie zabytkowego księgozbioru Zofii i Zygmunta Żuławskich ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Kolekcja Żuławskich liczy blisko 1700 woluminów książek, projektem objęto niemal 1500 woluminów z lat 1801-1950. W skład kolekcji książek wchodzą przede wszystkim polonika, dzieła ważne dla literatury, historii i kultury polskiej. Liczne są pierwsze wydania (m.in. dzieł Mickiewicza) oraz edycje bibliofilskie. Walory księgozbioru podnoszą XIX-wieczne oprawy ze złoceniami na grzbietach oraz oprawy z I poł. XX wieku (część z nich powstało w cenionej krakowskiej pracowni Roberta Jahody). Zbiór stanowi piękny przykład prywatnej kolekcji oraz niezwykłe świadectwo epoki, w której żyli jego właściciele. Sposób realizacji: Zadanie będzie polegać na kompleksowym zabezpieczeniu zagrożonego kwasową degradacją księgozbioru Żuławskich. Do projektu wytypowano 1496 woluminów z lat 1801-1950. Zadanie to będzie realizowane poprzez szereg specjalistycznych działań takich jak: badanie stanu zachowania zbioru, odkwaszanie ksiąg metodą Bookkeeper, odkwaszanie ręczne, przeprowadzenie renowacji obiektów najbardziej uszkodzonych, oraz zabezpieczenie księgozbioru w bezkwasowe opakowania ochronne. Koncepcja projektu została tak pomyślana, aby połączyć doświadczenie i potencjał pracowników biblioteki współpracujących z fachowcami zakresu zabezpieczania zbiorów i konserwacji, z działaniami prowadzonymi poza biblioteką w wyspecjalizowanych pracowniach.

Efekty

Efektem podjętych działań będzie zahamowane postępującego procesu degradacji papieru w księgozbiorze Żuławskich. Całościowe podejście do kolekcji uwzględniające całe spektrum potrzeb księgozbioru pozwoli na optymalne zabezpieczenie ksiąg dla przyszłych pokoleń użytkowników i badaczy. Zaplanowane działania umożliwią zachowanie oryginalnej substancji druków i opraw oraz przywrócenie im właściwości użytkowych oraz, jeśli będzie to wskazane, umożliwią digitalizację książek i opraw. 1.496 woluminów zostanie poddanych ocenie stanu zachowania, 1300 woluminów zostanie poddanych odkwaszaniu masowemu (bezwodna metoda Bookkeeper), 100 woluminów zaplanowano do odkwaszania ręcznego (obiekty w złym stanie zachowania), 1200 woluminów zostanie umieszczonych w obwolutach ochronnych, 25 wyselekcjonowanych obiektów zostanie poddanych zabiegom renowatorsko-konserwatorskim i introligatorskim.

Projekt współfinansowany przez: Ministerstwo Nauki i Edukacji.

Całkowity zaplanowany koszt zadania wynosi: 197 728,00 zł

Wartość dofinansowania ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki wynosi: 174 004,00 zł

Okres realizacji projektu: 01 listopada 2021 r.- 31 października 2023 r.

Społeczna odpowiedzialność nauki – wsparcie dla bibliotek naukowych – finansowanie w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki / Doskonała Nauka – umowa numer SONB/SP/466001/2020

Beneficjent: Uniwersytet Śląski w Katowicach

Cel główny: upowszechnienie i poszerzenie dostępu do wybranych zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Cele szczegółowe: Konserwacja, digitalizacja i upowszechnianie unikatowych zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego

Efekty:

Zadanie 1

Digitalizacja i upowszechnienie w otwartym dostępie unikatowego zbioru nut Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego Zadanie polegać będzie na digitalizacji i umieszczeniu w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej (ŚBC) kolekcji 166 wydawnictw nutowych. Ponadto wszystkie zeskanowane nuty zostaną poddane transkrypcji, dzięki czemu możliwe będzie ich automatyczne odsłuchanie i zapis w formacie MusicXML, PDF oraz audio. Nowa forma udostępniania zapisu nutowego znacznie poszerza dotychczasowe możliwości prezentacji historycznych utworów muzycznych nie tylko o formę możliwą do odsłuchania, ale także dalszego wykorzystania, zarówno przez muzyków profesjonalistów, jak i amatorów związanych ze światem muzyki. Digitalizacja obejmie zestaw nut zarówno dzieł kompozytorów znanych (J. S Bach., J. Brahms, J. Haydn, W. A. Mozart czy R. Wagner) jak i tych mniej popularnych (C. Franck , P. Graener, J. Raff czy A. Webern). Wiele z nich to wydawnictwa opublikowane na przełomie XIX i XX wieku. Całość ma walor unikatowy i może służyć celom dydaktycznym, popularyzatorskim, jak i wspomóc badania naukowe. Większość wybranych do digitalizacji wydawnictw ma ok. 100 lat, co powoduje ograniczenie możliwości wypożyczenia na zewnątrz tych egzemplarzy. Co więcej nie są one dostępne w żadnej bazie danych. Ich digitalizacja umożliwiłaby więc bezpłatny, nieograniczony czasowo dostęp do zbioru wszystkim zainteresowanym. Wiele z wyselekcjonowanych do projektu nut stanowi też cenne źródło informacji o historii i kulturze ze względu na obecność starych pieczęci antykwarycznych, dedykacji oraz archiwalnych zapisków czytelników. Realizacja zadania wymaga kupna skanera oraz specjalnego oprogramowania, które umożliwi transkrypcję i zapis w nowym formacie.

Zadanie 2

Konserwacja, digitalizacja i udostępnianie w otwartym dostępie wersji cyfrowej unikatowych dzieł ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Celem projektu jest konserwacja, digitalizacja i udostępnienie w otwartym dostępie w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej unikatowych w skali światowej pozycji znajdujących się w zasobach Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Do projektu wytypowano trzy zabytkowe obiekty o tematyce religijnej – dwa rękopisy (XIII i XVII w) oraz jeden stary druk (XVI w.). Są to:

1. Biblia łacińska z prologami (poł. XIII wieku.) – Pergaminowy kodeks powstał w połowie XIII wieku we Francji.
2. Ewangelia (tetraevagelium) – Rękopis z I połowy XVII wieku, zawiera 4 ewangelie z przedmowami arcybiskupa Teofilaktesa z Ochrydy i aparatem liturgicznym. Księga pochodzi z cerkwi Zaśnięcia NMP w Płazowie (dzisiejsze województwo podkarpackie). Ewangelia stanowi wartościowy zabytek piśmiennictwa ruskiego Rzeczypospolitej I poł. XVII wieku.
3. Pjsně Duchownj Ewangelistské (drukowane w Ivančicích w roku 1564) – to kancjonał Jednoty Braci Czeskich. Egzemplarze tego wydania są w posiadaniu czeskich bibliotek (m.in. Biblioteki Narodowej w Pradze), ale nie są znane inne kolorowane egzemplarze tej edycji. Drukowaną dwubarwnie (czarno-czerwono) księgę zdobi bogata i wytworna dekoracja drzeworytnicza z licznymi inicjałami figuralnymi ukazującymi sceny biblijne oraz inicjały ornamentalne z motywami roślinnymi. Księga jest ręcznie kolorowana z wykorzystaniem wielu kolorów oraz złota. Są to pozycje o wyjątkowej wartości historycznej i kulturowej. Stanowią one ważną część europejskiego dziedzictwa kulturowego. Przeprowadzone kompleksowe działania polegające na połączeniu konserwacji, digitalizacji i udostępnieniu w bibliotece cyfrowej wytypowanych obiektów w jednym projekcie mają na celu przywrócenie świetności zniszczonych ksiąg. Digitalizacja i udostępnianie w wersji cyfrowej umożliwi szeroki dostęp wszystkim zainteresowanym oraz prowadzenie prac badawczych.

Projekt współfinansowany przez: Ministerstwo Nauki i Edukacji.

Całkowita wartość projektu: 59 756,50 PLN

Całkowite wydatki kwalifikowalne: 59 756,50 PLN.

Dofinansowanie: 53 756,50 PLN.

Okres realizacji projektu: 1 lipca 2020 r. – 31 grudnia 2021 r.

Finansowanie działalności upowszechniającej naukę w ramach środków MNiSW na Działalność Upowszechniającą Naukę.

Dostosowanie systemu zarządzania zbiorami do nowoczesnego modelu otwartych kolekcji dziedzinowych – MOK w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego i Bibliotece Głównej Akademii Ekonomicznej w Katowicach.

Beneficjent: Uniwersytet Śląski w Katowicach i Akademia Ekonomiczna w Katowicach (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach).

Celem główny: wzrost dostępności i poprawa warunków kształcenia na poziomie wyższym, a uzasadnieniem podjętego działania założenie, że rozwój szkolnictwa wyższego znacząco wpływa na wzrost konkurencyjności regionu i rozwój gospodarki opartej na wiedzy. Edukacja o wysokiej jakości i efektywności stanowi kluczowy warunek rozwoju społeczeństwa, a także drogę do podnoszenia jakości życia. Stały wzrost liczby studentów skłaniał do stworzenia odpowiednich warunków w zakresie infrastruktury i wyposażenia placówek szkół wyższych.

Cele szczegółowe:

• Rozbudowa i przygotowanie do integracji kompleksowych systemów zarządzania zasobami w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego i Bibliotece Głównej Akademii Ekonomicznej w Katowicach (obecnie: Bibliotece Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach). Wyrównanie poziomu zarządzania zbiorami w obydwu bibliotekach jako przygotowanie ich do procesu połączenia w CINIB-ie.
• Racjonalizacja podstawowych procesów zachodzących w bibliotekach wraz z integracją przepływu danych z i do innych systemów informatycznych.
• Usprawnienie procesów zarządczych, wsparcie dla procesu przemian organizacyjnych oraz zmniejszenie kosztów działalności bibliotek występujących na etapie przygotowania do integracji w CINiB-ie.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO WSL 2007-2013.

Całkowite wydatki kwalifikowalne: 5 710 143,59 PLN.

Dofinansowanie: 4 853 622,05 PLN (85%).

Okres realizacji projektu: 25 czerwca 2009 r. – 14 grudnia 2012 r.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego – realna odpowiedź na realne potrzeby
Informacje źródłowe na temat Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 znajdują się na stronie www.rpo.slaskie.pl/

Dostosowanie zasobu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej do rozszerzonego dostępu internetowego – RID.

Beneficjentem projektu był Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Główny cel: rozszerzenie dostępu oraz powiększenie niezawodności dostępu do Internetu czytelnikom Śląskiej Biblioteki Cyfrowej, zwłaszcza osobom niedowidzącym i niewidzącym.

Cele szczegółowe: poprawa funkcjonalności Śląskiej Biblioteki Cyfrowej poprzez rozszerzony „mirroring” jej zasobu, dostosowanie go do potrzeb osób niepełnosprawnych, digitalizacja zbiorów.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO WSL 2007-2013.

Całkowita wartość projektu: 1 641 598,19 PLN.

Całkowite wydatki kwalifikowalne: 1 625 964,70 PLN.

Dofinansowanie: 1 382 069,99 PLN.

Okres realizacji projektu: 27 marca 2008 r. – 22 grudnia 2009 r.

Andrzej Koziara: Dostosowanie zasobu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej do rozszerzonego dostępu internetowego – RID. Prezentacja w ramach IV Zebrania Uczestników Śląskiej Biblioteki Cyfrowej 17 czerwca 2010 r. 

Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego – realna odpowiedź na realne potrzeby
Informacje źródłowe na temat Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 znajdują się na stronie www.rpo.slaskie.pl/

Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka

Beneficjentami projektu były dwie katowickie uczelnie – Uniwersytet Śląski i Akademia Ekonomiczna w Katowicach (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach). Przedsięwzięcie doprowadziło do wybudowania oraz uruchomienia nowoczesnej biblioteki naukowej, która spełnia standardy XXI wieku, tak w zakresie udostępniania informacji niezbędnej do realizacji programów studiów obu uczelni, poprawy jakości nauczania, jak i zwiększenia dostępności literatury naukowej w regionie.

Cel główny: wzmocnienie roli Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego jako szkół wyższych i przygotowanie ich do odgrywania kluczowej roli w procesie budowy konkurencyjnej, innowacyjnej i dynamicznie rozwijającej się gospodarki regionalnej.

Cele szczegółowe:

• Wykorzystanie aktywności środowisk naukowych UŚ i UE oraz ich potencjału intelektualnego dla rozwoju gospodarczego i społecznego regionu.
• Zmniejszenie dystansu konkurencyjnego regionu w skali europejskiej, wynikającego z braku odpowiedniej infrastruktury badawczo-edukacyjnej.
• Zwiększenie potencjału badawczego szkół wyższych i ośrodków naukowo-badawczych powiązane ze stworzeniem im warunków do szerokiego współdziałania w pracach i w budowaniu Europejskiej Przestrzeni Badawczej.
• Poprawa jakości kształcenia wszystkich potencjalnych studentów.
• Poprawa dostępu do wiedzy dla studentów, pracowników nauki, menedżerów firm i organizacji pozarządowych oraz pracowników jednostek samorządu terytorialnego.
• Dostarczenie narzędzi do badania światowego piśmiennictwa naukowego.
• Stworzenie ośrodka informacji naukowej służącego innym uczelniom w regionie oraz instytucjom administracji państwowej, sądownictwu, gospodarce.
• Organizowanie prezentacji o charakterze naukowym i popularnonaukowym.
• Udostępnianie sali konferencyjnej organizatorom konferencji, sympozjów i innych imprez o charakterze naukowym.
• Integracja życia akademickiego UŚ i UE.

Budowa Centrum w pełni odpowiadała również przyjętej polityce rozwoju województwa śląskiego, która zakładała restrukturyzację starych przemysłów, budowanie w oparciu o wiedzę nowej tkanki gospodarczej regionu, a także rozwijanie społeczeństwa informacyjnego, jak i strategii rozwoju miasta Katowice do 2020 roku, zmierzającej do przemiany Katowic z ośrodka przemysłowego w ośrodek usług wyższego rzędu, w tym świadczonych dla gospodarki opartej na wiedzy.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPO WSL 2007-2013 oraz z budżetu samorządu Województwa Śląskiego, Miasta Katowice, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, realizowany przez konsorcjum Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Całkowita wartość projektu: 77 260 822,05 PLN.

Całkowite wydatki kwalifikowalne: 71 990 547,29 PLN.

Dofinansowanie: 52 675 483,45 PLN.

Okres realizacji projektu: 22 października 2007r. – 19 lipca 2012 r.