Michio Kaku – Hiperprzestrzeń. Wszechświaty równoległe, pętle czasowe i dziesiąty wymiar. Przeł. Ewa L. Łokas i Bogumił Bieniok

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych fizyków i popularyzatorów nauki Michio Kaku w swojej klasycznej książce opisuje rozwój idei dotyczących przestrzeni wielowymiarowej. Geometria nieeuklidesowa, teoria Kaluzy-Kleina, supergrawitacja, superstruny, równoległe wszechświaty, wymiary zwinięte w mikroświecie i wiele innych objaśniane w sposób przystępny dla każdego. No prawie dla każdego. Książka dedykowana wszystkim miłośnikom prędkości Warp w świecie Star Trek, skoków w hiperprzestrzeń w Gwiezdnych Wojnach czy podróży autostopem przez Galaktykę.

David Attenborough – Życie na Ziemi. Przeł. Łukasz Czepiński

Czy można przedstawić trzy miliardy życia na Ziemi na trzystu stronach albumu? Znany biolog i popularyzator wiedzy przyrodniczej David Attenborough dowodzi swoją książką, że tak. Jak przekonuje: “niemal wszystkie istotne wydarzenia […] można opowiedzieć za pomocą dzisiaj żyjących zwierząt, które mogą reprezentować swoich przodków”. Z “Życia na ziemi” dowiemy się, skąd się wzięły pierwsze lasy? Dlaczego ciało owada ma doskonałą budowę? Jak się rozwijały ryby (i dlaczego zaczęły wypełzać na ląd)? Dlaczego niektóre gatunki dinozaurów osiągnęły tak wielkie rozmiary? Oraz: na czym polega fenomen ptasiego pióra? Książka ma formę albumu i zawiera przykuwające uwagę, świetnej jakości zdjęcia. 

Ed Yong – Mikrobiom. Najmniejsze organizmy, które rządzą światem. Przeł. Magdalena Rabsztyn-Anioł

“Każdy z nas jest ogrodem zoologicznym – kolonią zamkniętą w jednym ciele. Wielogatunkowym kolektywem. Całym światem”. Choćby z tego powodu, jak dowodzi Ed Yong, pisarz, naukowiec i dziennikarz, nigdy nie jesteśmy sami. Niewyobrażalne ilości mikroorganizmów znajdują się wszędzie wokół nas, choć łatwo o tym zapomnieć, skoro nie widzimy ich gołym okiem. Zamieszkują wszystkie ludzkie tkanki, organy i powierzchnię skóry, a także rośliny, zwierzęta, wodę, glebę i powietrze, pozostając w złożonym systemie zależności. Są przy tym niezwykle użyteczne: pozwalają trawić i przyswajać rozmaite substancje, rozkładać toksyny, wreszcie dotleniać atmosferę ziemską – bez nich dosłownie nie istniałoby życie. W swoich zajmujących wywodach autor przedstawia ewolucję myślenia o mikrobiologii i upamiętnia tych, którzy znacząco przyczynili się do jej rozwoju (czyli “ludzi, którzy postanowili patrzeć”). Przede wszystkim zaś opowiada o zdumiewających odkryciach i możliwościach, które przynosi rozmaitym dziedzinom: medycynie, genetyce czy ekologii. Jeśli chcecie wiedzieć, jaki jest związek między ludzkim mikrobiomem a chorobami psychicznymi, który gatunek nie zapada na nowotwory, czy bakterie mogą sterować naszym zachowaniem lub pozwolić na odrośnięcie głowy – ta książka jest dla Was.

Bruce Goldfarb – 18 zbrodni w miniaturze: nieznana historia Frances Glessner Lee i początków współczesnej kryminalistyki. Przeł. Mikołaj Denderski

Frances Glessner Lee to pierwsza dama medycyny sądowej. Jej zainteresowania związane z raportami medycznymi, a także niezwykłe uzdolnienia artystyczne, zaowocowały przygotowaniem pierwszych dioram opartych na prawdziwych sprawach kryminalnych. Miniaturowe i niezwykle precyzyjne modele scen zbrodni (nazwane Przekrojowymi Studiami Niewyjaśnionych Zgonów), miały pomóc studentom z Wydziału Medycyny Sądowej w Harvardzie nauczyć się prawidłowo zbierać i analizować dowody z miejsc przestępstw. „18 zbrodni w miniaturze” przedstawia sylwetkę Lee jako kobiety oczytanej, inspirującej, silnej i zdeterminowanej w dążeniu do celu. Książka udowadnia, że to dzięki niej amerykańska medycyna sądowa wkroczyła w epokę nowoczesnej nauki.

Swietłana Aleksijewicz – Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości. Przeł. Jerzy Czech

Atom jest najmniejszą cząstką materii. A jednocześnie powodem, dla którego mieszkańcy miasta Czarnobyl (i jego okolic) do dziś borykają się z serią konsekwencji wybuchu miejscowej elektrowni. Aleksijewicz, wybitna reportażystka, odwiedza mieszkańców pobliskiej Prypeci i wypytuje o to, jak wspomina się tam pamiętny kwiecień 1986 roku. Bezpośrednie rozmowy, wpływające na wyobraźnię opisy napromieniowanych gleb Białorusi, Ukrainy i Polski, przejmujące wspomnienia, stanowią o sile tej dokumentarnej (i literackiej) publikacji.

Dipo Faloyin – Afryka to nie państwo : pora przełamać stereotypy. Przeł. Wojciech Charchalis

“Zbyt długo Afryka była uważana za synonim biedy, konfliktów, korpucji, wojen domowych i wielkich przestrzeni jałowej czerwonej ziemi, gdzie pleni się jedynie nędza. Albo przedstawiana jest jako jeden wielki park safari, gdzie lwy i tygrysy wałęsają się na wolności koło naszych domów. Afrykanie zaś […] z dzidami w rękach polują na drobne zwierzęta i podskakują raz za razem w rytualnych tańcach, żeby jakoś spędzić czas oczekiwania na dostawę kolejnej partii pomocy humanitarnej.” Faloyin – pochodzący z Nigerii dziennikarz “Newsweeka”, “The Guardian”, “Vice” i “Esquire” – rozprawia się ze szkodliwymi stereotypami dotyczącymi Afryki. Wyjaśnia, co doprowadziło do tak zredukowanego obrazu tego kontynentu. Śledzi trasy zagrabionych artefaktów sztuki, których zachodnie muzea nigdy nie zwróciły prawowitym właścicielom. Rozprawia się także z koncepcją Białego Zbawcy – uprzywilejowanego przybysza decydującego się na pomoc “biednej Afryce” bez zrozumienia przyczyn jej problemów. Wywód Faloyina zmusza do myślenia i kwestionuje nabytą (lub zasłyszaną) wiedzę.

Piotr Lipiński – Wasilewska. Czarno-biała

Wanda Wasilewska – osoba, której działalność po 1939 roku jest postrzegana skrajnie. Dla większości Polaków – renegatka, zdrajczyni i kolaborantka, a dla niektórych także bohaterka, feministka, obrończyni wyciągająca z więzienia literatów, organizująca ochronki i pomoc żywnościową dla dziesiątków tysięcy Polaków. Potępiająca zbrodnie faszystowskie i jednocześnie nie dostrzegająca zbrodni stalinowskich. Książka Piotra Lipińskiego uświadamia, że nie jest prosto pisać o życiu Wasilewskiej uwzględniając te różne niuanse, które czynią ją postacią czarno-białą (a nie tylko czarną), bo “myśląc o wyborach jakich dokonywała Wanda Wasilewska powinniśmy pamiętać, że nie jesteśmy tak dobrzy, jak dziś o sobie sądzimy, ani tak źli, jak ocenią nas przyszłe pokolenia”.

Marjane Satrapi – Persepolis

Marjane to ambitna Iranka, którą fascynuje modą, literatura i wielki, Zachodni świat. Kiedy udaje jej się wyjechać przed rewolucją irańską do liceum w Austrii, odkrywa, jak bardzo różniły się jej wyobrażenia o kulturze europejskiej od rzeczywistości lat 80 XX wieku. Choć wiele rzeczy zaczerpniętych z bliskiego wschodu zostawiłaby za sobą daleko w tyle, zaczyna tęsknić za rodzinnością, tamtejszą literaturą czy regionalną herbatą. A jednocześnie wie, że nie może być sobą i spędzić w ukochanym kraju całego życia. Fascynująca autobiografia pisarki i rysowniczki to nie tylko zapis jej podróży geograficznej (do Austrii i Francji), ale także wspomnienie przebiegu krwawo tłumionych ruchów wolnościowych w Iranie, historii tamtejszych intelektualistów, oraz drogi autorki ku jej własnej tożsamości – kobiety, artystki, młodej emancypantki.

Victor D. Cha, Ramon Pacheco Pardo – Korea. Nowa historia południa i północy. Przeł. Agnieszka Liszka-Drążkiewicz

Korea od wieków pozostawała „krewetką między wielorybami”, czyli łakomym kąskiem dla sąsiadujących mocarstw. Położenie geograficzne sprawia, że przez lata o dominację na jej terenie walczyły jawnie lub skrycie takie potęgi jak Chiny, Rosja, Japonia czy Stany Zjednoczone. W efekcie ludność Półwyspu Koreańskiego doświadczała okupacji, represji politycznych, eskalacji konfliktów wewnętrznych, straszliwego wojennego spostoszenia i klęski głodu, a z drugiej strony w pewnych momentach rozkwitu kultury oraz gospodarki. Dziś to – historycznie jedno z najstarszych państw świata – utrzymuje sztucznie narzucony podział na Koreę Północną oraz Południową i nadal skupia uwagę innych krajów, choć ze skrajnie różnych powodów. Odizolowana Północ stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego i budzi protesty obrońców praw człowieka, a południe stało się potęgą gospodarczą, liderem nowych technologii, popularnym kierunkiem turystycznym i ojczyzną K-popu. Bogatą i niejednoznaczną historię tego regionu, ze szczególnym skupieniem na okresie XX-XXI wieku, przedstawiają w swojej książce profesorowie Victor D. Cha oraz Ramon Pacheco Pardo, specjaliści stosunków międzynarodowych. Autorzy odpowiadają na pytania: jak doszło to tego rozdzielenia? Czy istnieje szansa na zjednoczenie tych dwóch państw, połączonych tradycją i kulturą, a podzielonych politycznie oraz ideologicznie? Czego chcą sami obywatele? Zapraszamy do fascynującej lektury, pozwalającej na lepsze zrozumienie kultury oraz sytuacji geopolitycznej tego regionu, a przy tym obnażającej ameryko- i europocentryzm naszego spojrzenia.

Britt Bennet – Moja znikająca połowa. Przeł. Jarek Westermark

Lata 60 XX. wieku. Czarnoskóre bliźniaczki o bardzo jasnym odcieniu skóry prowadzą życie w miasteczku Mallard na południu USA. Kiedy obie postanawiają wyprowadzić się z domu, jeszcze nie wiedzą, jak barwne i złożone życie przyjdzie im wieść. Jedna, żyjąc wśród społeczności osób czarnoskórych, będzie codziennie mierzyć się z licznymi wykluczeniami. Inna, po wyjściu za mąż za białego mężczyznę, będzie starać się dopasować do społeczności, w której nigdy nie byłaby mile widziana. A jak w tej rzeczywistości odnajdą się ich córki – na pierwszy rzut oka zupełnie różne, a jednak – podobne? “Moja znikająca połowa” to napisana lekkim piórem, budząca silne emocje proza, która nie daje o sobie zapomnieć. Książka podejmuje problematykę klasy, rasy, płci, seksualności oraz obyczajowości w XX-wiecznych Stanach Zjednoczonych. Pozwala także pytać o to, co to znaczy, że ktoś identyfikuje się zgodnie z wybraną, odczuwaną lub narzuconą tożsamością.

Ian Stewart – Krótka historia wielkich umysłów. Genialni matematycy i ich arcydzieła. Przeł.  Urszula i Mariusz Seweryńscy

Jak twierdzi Ian Steward: „Pewne cechy są wspólne dla pionierów matematyki. Są to ludzie niekonwencjonalni, obdarzeni wyobraźnią, oryginalni. Szukają wzorców i rozkoszują się rozwiązywaniem trudnych problemów”. W “Krótkiej historii wielkich umysłów…” popularyzator nauki i matematyk z Uniwersytetu Warwick przedstawia sylwetki dwudziestu pięciu swoich “kolegów po fachu”: od Archimedesa po Williama Thurstona. Analizuje ich biografie, specyficzne zdolności (lub braki), metody nauki oraz źródła pomysłów i motywacji. Sprawdza, co łączy, a co dzieli znanych badaczy. Dzięki Stewartowi odległe postaci z piedestału świata nauki stają się bardziej „ludzkie”, poznajemy ich przywary oraz trudności, z jakimi się zmagali podczas pracy naukowej. A przy tym dowiadujemy się, dlaczego w świecie genialnych matematyków panuje nieobecność kobiet. 

Włam się do mózgu – Radek Kotarski

Współczesna szkoła usiłuje przygotować uczniów do dorosłego życia, korzystając z metod opracowanych w Prusach w XIX wieku. Mimo że mamy świadomość jego niskiej skuteczności, pruski dryl nadal ma się dobrze w polskich szkołach. Tymczasem jednak ludzie uczą się przez całe życie. Zdaniem Radka Kotarskiego warto znać jak najwięcej sposobów skutecznego kodowania informacji, które pozwolą nam zatrzymać je w pamięci na dłużej. Dziennikarz i popularyzator nauki w książce opisał nie tylko kilkanaście różnych metod przyswajania informacji, ale także sam je na sobie przetestował. Polecane techniki wykorzystał w nauce języka szwedzkiego oraz poznawania zagadnień związanych z piwowarstwem, aby stać się cervesario, czyli sommelierem w zakresie degustacji piw. Wśród opisanych sposobów znalazły się m.in. metoda tancerki, metoda papugi, metoda króla boksu, czy metoda pałacu pamięci. Warto zapoznać się z nimi i wybrać te, które okażą się najskuteczniejsze.

Daniel Tammet – Słowa są jak ptaki, które uczymy śpiewać. O znaczeniach i tajemnicach języka – przeł. Tadeusz Chawziuk

W jaki sposób wiedzę o języku manx przekazują sobie mieszkańcy brytyjskiej wyspy Man? Które słowa przeszły do naszego języka z mowy Azteków – Nahuatl? Dlaczego osoby posługujące się językiem migowym bywają bezpośrednie i szczere do bólu? Fascynująca podróż Daniela Tammeta, autystycznego sawanta z talentem do nauki i rozumienia języków, odkrywa przed nami kolejne światy komunikacji międzyludzkiej (literackich przekładów, wymierających języków, mowy telefonicznej i komputerowej). Jego błyskotliwe rozmowy z ostatnimi użytkownikami mniejszościowych dialektów udowadniają, że prawdziwa wiedza o danej kulturze leży właśnie w jej języku.

Jim Holt – Idee, które zmieniły świat. Od Einsteina i Gödla po Turinga i Dawkinsa – przeł. Tomasz Lanczewski

Książka jest zbiorem esejów, w których autor przedstawia najważniejsze naukowe dokonania w matematyce, fizyce i filozofii. Holt wplata w nie informacje biograficzne i anegdoty dotyczące ich twórców, które uświadamiają nam, że niektóre odkrycia są dziełem przypadku. Dowiadujemy się ciekawych faktów na temat działalności naukowej sir Francisa Galtona – ojca statystyki i… eugeniki, odkryć fraktali przez Mandelbrota, próby wyjaśnienia hipotezy czterech barw, prac Czarodziejki Liczb (Ady Lovelace), czy wyjaśnień na temat istoty liczb pierwszych.

Giorgio Vallortigara – Wiedza wrodzona czyli Co łączy pisklę i noworodka. Tłum. Mateusz Hohol, Kinga Wołoszyn

Czy człowiek rodzi się z umysłem niczym „szwajcarski scyzoryk”, wyposażonym już w informacje i tysiące uniwersalnych narzędzi, jak sądzą natywiści? Czy raczej przypomina on „czystą kartę”, gotową do zapełnienia doświadczeniami i wiedzą, jak twierdzą empiryści? Spór trwa od lat, a całkowite dowiedzenie którejś z tez było dotąd właściwie niemożliwe. Odpowiedzi mogą nam dostarczyć doświadczenia na… kurczętach, których układy nerwowe i systemy poznawcze są zaskakująco podobne do ludzkich. Giorgio Vallortigara, włoski neurobiolog i badacz, dowodzi na ich podstawie, że prawda leży gdzieś pośrodku. Czytelnik dowiaduje się przy okazji, czy rządzą nami instynkty, w jaki sposób przyswajamy wiedzę, a także jakie odruchy przekazano nam w procesie ewolucji. Polecamy tę pozycję zwłaszcza ze względu na zawarte w niej ciekawostki o zwierzętach (i ilustracje poglądowe).

Zbigniew Rokita – Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku

Co to znaczy być Ślązakiem”? Czy trzeba się tu urodzić, żeby nim być? Znać “godkę” i lokalne tradycje? Zbigniew Rokita przemierza śląskie okolice w poszukiwaniu własnej tożsamości, historii swojej rodziny oraz klucza do “narodowości” regionu. Rozmawia o języku śląskim, przygląda się otaczającej go architekturze, wypytuje badaczy i historyków o zawiłości związane z dziejami rodzinnych miast. Nagrodzony Nike esej Rokity ukazuje nieoczywistość miejsca, w którym mieszkamy.

Dariusz Zalega – Chachary. Ludowa historia Górnego Śląska

Fala historii ludowych przynosi tym razem „Chacharów” Dariusza Zalegi, gdzie Górny Śląsk nie jest pokazany z perspektywy dzierżących władzę i pieniądze elit, ale chacharów właśnie. Chłoporobotników, jak ujmowano to w PRL, służących, kucharek, krawcowych, fryzjerów czy wreszcie górników i pracowników hut. Jak mówi Zalega „Nasze korzenie nie tkwią w dworkach szlacheckich, czy dworkach magnatów przemysłu, tylko w tych zapyziałych chatach i familokach. Właśnie o takich ludziach jest ta książka”. Autor udowadnia, że historia ubogich i niewykształconych była i jest niesłusznie pomijana, a jakieś 90% z nas może być dumnych z „chacharskich” korzeni. Nie przechodźcie obok tej lektury obojętnie, możecie zabłądzić na Lipiny… 

Marcin Melon – Komisorz Hanusik

Komisorz Hanusik to błyskotliwy i doświadczony detektyw, który nie boi się szukać przestępców nawet w najciemniejszych odmętach katowickiej ulicy Mariackiej czy Sztauwajerów. Pełne humoru opowieści kryminalno-fantastyczne napisane po śląsku potrafią nie tylko rozbawić, ale i zaintrygować. W powieści Melona występują: utopce, połednice, podciepy, krojcoki, skarbniki, zmory, sotony, fo­jer­ma­ny, jaroszki i beboki, ale także – charakterystyczni policjanci i piękne, tajemnicze kobiety. Seria książek poświęconych Hanusikowi to dobra rozrywka, ciekawa przygoda i – co istotne – oryginalna forma bedekera po różnych zakątkach metropolii śląsko-zagłębiowskiej. 

Piotr Greiner – Nobliści śląscy

Autor w swojej książce zebrał biografie dziesięciu noblistów, którzy urodzili się na Śląsku i byli z tym regionem związani tradycjami rodzinnymi. Wśród nich są chemicy (Fritz Jacob Haber, Friederich Bergius, Kurt Adler), fizycy (Otto Stern, Max Born, Maria Göppert-Mayer), lekarze (Paul Ehrlich, Konrad Bloch), a także ekonomista (Reinhard Selten) i dramatopisarz (Gerhart Johann Robert Hauptmann). Książka Piotra Greinera wpisuje się w nurt kultywowania regionalnej pamięci historycznej, pełniąc rolę uhonorowania śląskich postaci i przypomnienia ich współczesnym odbiorcom. 

Anna Dziewit-Meller – Od jednego Lucypera

Co łączy losy Katarzyny Twardowskiej – śląskiej wykładowczyni akademickiej – i jej ciotki, tajemniczej Marijki Solikówny? Z jakimi zawiłościami losu przyszło im się zmagać, i co sprawiło, że jedna z nich postanowiła odkryć, kim jest druga? Błyskotliwa proza chorzowianki Anny Dziewit-Meller zabiera nas w świat międzypokoleniowych zmagań Ślązaczek. Pozwala także zapytać, czy naprawdę dla śląskich kobiet od zawsze liczyło się życie zgodnie z triadą wartości: “Kinder, Küche, Kirche” [j. niem. – dzieci, kuchnia, kościół]? Pisarka odważnie porusza tematy dotąd “niewypowiedziane” w kontekście literatury górnośląskiej kobiet i daje nadzieję na dalsze książki, równie sprawnie sondujące trudne i ciekawe zagadnienia regionalne.

Olga Gitkiewicz – Nie zdążę

“Prawie 14 milionów ludzi w Polsce jest wykluczonych komunikacyjnie. Średni wiek polskich wagonów to 25 lat. Do więcej niż 20% sołectw nie dociera żaden transport publiczny. W 1989 roku polską koleją podróżowało miliard pasażerów rocznie. Dziś o 700 milionów mniej”. “Nie zdążę” to frapujący reportaż o tym, jak wygląda sytuacja osób niezmotoryzowanych w Polsce. Pozwala także zapytać o to, czy ich sytuacja ma szansę zmienić się w przyszłości. Czego oczekują mieszkańcy małych miejscowości, którzy chcą dostać się do lekarza w większym mieście? Jakie rozwiązania mogłyby im pomóc? Opowieść Gitkiewicz podsuwa nieoczywiste odpowiedzi, kwestionując relację między rozwojem transportu a humanitarnością.

Wang Xiong – Chiński pęd. Rozwój kolei dużych prędkości w Chinach. Przeł. Filip Szymborski

W 1978 roku Deng Xiaoping, jadąc japońskim pociągiem shinkansen, porównał go do pędzącego wiatru. Wyraził nadzieję, że kiedyś Chiny osiągną taki standard kolei. 28 czerwca 2008 roku pociąg testowy linii Pekin-Tianjin osiągnął rekordową szybkość 394,3 km. Oznacza to, że był ponad 20 km szybszy niż zarejestrowana największa prędkość wiatru w historii ludzkości. Tym samym Chiny wkroczyły w “epokę wiatru”, zbliżając się do spełnienia swego marzenia o lataniu na ziemi. Książka szczegółowo przedstawia historię chińskich kolei dużych szybkości. Omawia dobór technologii, wypracowanie własnych rozwiązań i wynalazków, modernizację linii kolejowych, wprowadzenie rozbudowanego systemu kontroli ruchu, czy kwestie związane z cenami biletów. Książka wyjaśnia, jak to się dzieje, że wskaźnik punktualności dla chińskiej kolei wynosi 95%, oraz co sprawia, że jest tak bezpieczna i dobrze zorganizowana.

Johan Tell – Cyklopedia : wszystko, co musisz wiedzieć o jeździe rowerem. Tłum. Monika Skowron

W którym europejskim mieście rowerzyści mogą jeździć pod prąd? Czy ogolone nogi pomagają wygrywać wyścigi kolarskie? Kto jest patronką kolarzy? Na te i inne pytania odpowiada książka Johana Tella. To nietypowa en(cyklopedia). Autor – zapalony rowerzysta – dzieli się swoim doświadczeniem w pokonywaniu znanych tras wyścigów, rozmowami z osobami z branży rowerowej (twórcami sprzętu, kolarzami, właścicielami kawiarni rowerowych), opisuje różne typy rowerów, specjalną odzież, gadżety itp.; podejmuje też kwestię dopingu w kolarstwie. Całość napisana w lekkim stylu stanowi interesującą lekturę nie tylko dla miłośników jednośladów.

Tim Marshall – Przyszłość geografii : jak polityka w kosmosie zmieni nasz świat. Tłum. Filip Filipowski

„Jeśli mamy wkroczyć w erę kosmiczną w atmosferze pokoju i współpracy, musimy zrozumieć kosmos w kontekście historycznym, politycznym i militarnym, a także pojąć, jakie ma on znaczenie dla naszej przyszłości”. Tim Marshall na wstępie opowiada o tym, jak od studiowania nieba ponad trzydzieści tysięcy lat temu (czego dowodem są znaleziska już z okresu paleolitu) przeszliśmy do podboju kosmosu. Sięgnęliśmy gwiazd (i planet), zapełniamy przestrzeń nadajnikami, satelitami, urządzeniami pomiarowymi oraz (oficjalnie) obronnymi. Chcemy także eksplorować dalej, co rodzi wiele pytań i problemów. Jakie wynikają z tego korzyści, a jakie zagrożenia? Jakie regulacje prawne wprowadzić, aby ustabilizować sytuację? W jaki sposób wyeliminować rosnące ilości kosmicznych śmieci? Czy warto skupić się na kolonizacji Księżyca, a może Marsa? Autor dowodzi, że wyprawy w kosmos stanowią przedłużenie ziemskiej geopolityki: konflikty międzynarodowe, wyścig zbrojeń, militaryzacja, walka o wpływy i surowce splatają się z błyskawicznym rozwojem technologii, medycyny, komunikacji oraz wykorzystania energii słonecznej. Pozycja dosłownie poszerzająca horyzonty, ze sporą dawką wiedzy oraz nutą humoru.

Jessica Bruder – Nomadland. W drodze za pracą. Tłum. Martyna Tomczak

Co robią zadłużeni Amerykanie? “Sprzedają domy, bo nie mogą już ich utrzymać, przesiadają się do kamperów, przyczep, vanów czy pikapów i ruszają w drogę”. Opowieść Jessiki Bruder, reportażystki która sama doświadczyła amerykańskiego “życia w drodze”, zaskakuje bezpośrednim stylem i przedstawionymi faktami. Najwyraźniej dla współczesnych mieszkańców USA w kryzysie finansowym “transportem przyszłości” mogą być przyczepy. To one pozwalają pracować im jako “workapmerzy” i “wędrowni robotnicy”, poruszać się od stanu do stanu w poszukiwaniu pracy, a nawet tworzyć własne, często na poły koczownicze, osiedla mieszkańców (trailer parks). Jednak życie w przyczepie może mieć pewne nieoczekiwane zalety. Mieszkańcy kamperów nazywają siebie “bezmiejscowymi” (a nie “bezdomnymi”), nie narzekają na brak stałego szefa – doceniają życie “nomadów” zatrudnionych na tymczasowy “kontrakt”. Książka doczekała się także słynnej adaptacji filmowej w 2020 roku w reżyserii Chloé Zhao.

Mark Kurlansky – Dzieje soli. Przeł. Cezary Cieśliński

Solenie śledzi, odganianie duchów w japońskim teatrze, witanie młodej pary chlebem i solą… Mark Kurlansky w fascynujący sposób opowiada historię soli, zwracając uwagę na jej współczesne i historyczne zastosowania. Zachęcamy do zapoznania się z losami amerykańskich wojen solnych, historii podbojów geograficznych i poznania przyczyn “złej sławy soli”. Książka przydatna zarówno dla amatorów gotowania, jak i dla miłośników geograficznych ciekawostek.

William Dalrymple, Anita Anand – Koh-i-noor. Historia najsłynniejszego diamentu świata – przeł. Krzysztof Obłuck

Koh-i-noor (Góra światła) to frapująca historia najsłynniejszego (choć nie największego, pod tym względem zajmuje on 90. miejsce) i być może „najstraszniejszego” brylantu. Jego posiadacze byli oślepiani, truci, torturowani, gotowani w oleju, straszeni utopieniem, koronowani roztopionym ołowiem,  mordowani przez członków rodzin, albo tracili swoje królestwa i umierali w nędzy. Książka Dalrymple i Anand przedstawia burzliwe losy diamentu, który stał się obiektem kolonialnej rywalizacji między Sikhami a Imperium Brytyjskim. Intrygująca historia, obejmująca współczesne Indie, Wielką Brytanię i Amsterdam, przedstawia dzieje klejnotu, który – po wielu staraniach – trafił do królewskiej korony i dziś może być podziwiany w londyńskim Tower.

Zofia Zakrzewska – “Cukier krzepi” : propaganda konsumpcji cukru w Polsce w latach 1925-1932

W ostatnich latach cukier nie ma najlepszej prasy, a współczesna dietetyka uważa go za „białą śmierć”. Tymczasem w latach 1925-1932 był podmiotem długofalowej i szeroko zakrojonej akcji propagandowej zorganizowanej przez Komisję Propagandy Konsumpcji Cukru oraz Biuro Propagandy  Konsumpcji Cukru (kierowane przez Melchiora Wańkowicza, autora tytułowego hasła). Zakrzewska pokazuje, jakimi strategiami promocyjnymi przekonywano różne grupy odbiorców do spożywania cukru. A w jaki sposób przekonywano dzieci? Niech o tym zaświadczy krótki wierszyk z epoki:

„Nie chowaj cukru, wyrzuć te klucze. 

Muszę jeść słodko, wszakże się uczę. 

Wyznać Ci pragnę, to prawda naga. 

Cukier do lekcyj wielce pomaga”.

Robert M. Hazen – Symfornia C. Węgiel i ewolucja prawie wszystkiego. Przeł. Rafał Śmietana

„Węgiel to dawca życia: nasza skóra i włosy, krew i kości, mięśnie i ścięgna – wszystkie potrzebują węgla. Każda komórka naszego ciała – a właściwie każda część każdej komórki – opiera się na solidnym szkielecie zbudowanym z tego pierwiastka. Węgiel z mleka matki zmienia się w węgiel bijącego serca jej dziecka. Węgiel jest chemiczną podstawą oczu, rąk, ust i mózgu osoby, którą kochamy. Oddychając, wdychamy i wydychamy węgiel, a kiedy się całujemy, obejmują nas atomy węgla”. Robert M. Hazen, szef zespołu badawczego Deep Carbon Observatory, poddaje węgiel i jego strukturę wielowarstwowej analizie. Badacz interpretuje jego znaczenie dla człowieka i planety, opowiadając przy tym o jego roli w przemyśle, transporcie, oddychaniu, atmosferze i… kończeniu ludzkiego życia.

Siddarth Kara – Krwawy kobalt – o tym, jak krew Kongijczyków zasila naszą codzienność. Przeł. Hanna Pustuła-Lewicka 

Kobalt to nie tylko metal o strukturze kryształu, ale także składowa baterii zasilających nasze telefony, laptopy i tablety. To także przyczyna długoletniego wyzysku mieszkańców kotliny kongijskiej, którzy codziennie w dramatycznych warunkach napędzają gospodarkę surowców własnymi rękami. Przejmująca książka Siddhartha Kary pokazuje nam daleki i rządzony brutalnymi prawami świat afrykańskich kopalni odkrywkowych. A przy okazji pozwala pytać o etyczny wymiar wykorzystywania przez nas sprzętów użytku codziennego.

Nicklas Brendborg – Klucz do nieśmiertelności. Natura i jej sposoby na długowieczność. Przeł. Alicja Głuszak

Co łączy amiszów z myszami? Jak wygląda życie meduzy, która młodnieje nieustannie jak Benjamin Button? Nicklas Brendborg, biolog molekularny z Uniwersytetu w Kopenhadze, przystępnie i frapująco opowiada o wpływie genetyki na starzenie się ludzi. Naukowiec rekomenduje przy tym sposoby na utrzymanie dłuższej młodości i pociesza, że nie wszystko jest „winą” albo „zasługą” genów. Opowiada przy tym o niezwykłych wariacjach w ludzkim DNA determinujących imponującą długość życia, wzrost i kondycję fizyczną mieszkańców Japonii, Meksyku czy Korsyki. Fascynująca propozycja popularnonaukowa dla każdego miłośnika biologicznych i geograficznych ciekawostek.

Ignacy Karpowicz – Sońka

Poruszająca opowieść o spotkaniu wielkomiejskiego dramatopisarza i starej kobiety, dla której „czas wojenny kojarzy się przede wszystkim z miłością”. „Sońka” to „historia o historii”; Podlasia, polsko-białoruskiego pogranicza, głównej bohaterki, a przy okazji – pokolenia dziadków autora. Wielowymiarowa powieść Karpowicza o korzeniach, próbie rozliczenia się z życiem, stosunku do własnej przeszłości i tożsamości. A przy okazji o tym, czy o trudnych wydarzeniach z przeszłości można w ogóle opowiadać, aby przetworzyć je w sztukę.

Friedrich Dürrenmatt – Wizyta starszej pani. Tragiczna komedia w trzech aktach. Przeł. Irena i Egon Naganowscy

Klara Zachanassian to bezwzględna, inteligentna, przenikliwa i pełna ironii kobieta, której przed zemstą nie powstrzyma ani kolejny (dziewiąty) ślub i rozwód, ani wkraczanie w jesień życia i znaczny stopień niepełnosprawności. Alfred Ill to jej były kochanek, który nie zna dnia ani godziny swojej śmierci wymierzonej z rąk mieszkańców miasta. Czy sto milionów wystarczy, aby skłonić kogoś do morderstwa? Czy da się pieniędzmi wyegzekwować dla siebie sprawiedliwość? Wreszcie: czy realizacja zemsty – zamiast przeżywania pogodnej starości – może dawać poczucie satysfakcji? Nieco zapomniany dramat Dürrenmatta, szwajcarskiego mistrza pióra, proponuje groteskowe (miejscami nawet – makabryczne) ujęcie tematu starości i późnego życia w rodzinnej prowincji.

Iza Klemensowska – Minuty. Reportaże o starości

Opowieści o ludziach, którzy na emeryturze zaczynają nowe życie, wypełniając je wieloma aktywnościami, oraz tych głęboko przeżywających swoją samotność, żyjących w poczuciu braku sensu istnienia. Każda starość jest inna; w otoczeniu rodziny, w towarzystwie współmałżonka, w samotności. Książka zmusza do refleksji i być może po jej lekturze uda nam się w innym świetle spojrzeć na zachowania bliskich osób –  mamy, dziadka, czy sąsiadki. Książka zawiera także wywiad z psychologiem pomagającym w przeżywaniu doświadczenia starości.

Daniel Gibbs, Teresa H. Barker – Tatuaż na mózgu. Moje życie z chorobą Alzheimera. Przeł. Dariusz Rossowski

Daniel Gibbs to emerytowany neurolog, opisujący życie z chorobą Alzheimera z dwóch perspektyw: lekarza i pacjenta. Autor zwraca uwagę na problem późnej diagnozy choroby (gdy już doszło do nieodwracalnych uszkodzeń komórek nerwowych), poszukiwaniu leku (odsuwającego w czasie ostatnią fazę choroby), oraz „alzheimerowskie strategie” służące poprawie stanu zdrowia chorego (ćwiczenia aerobowe, dieta śródziemnomorska, stymulująca aktywność umysłowa, życie towarzyskie oraz wysypianie się). Gibbs śledzi na bieżąco wszelkie badania dotyczące choroby Alzheimera, sam także bierze udział w eksperymentalnych terapiach, i głęboko wierzy, że medycyna upora się z chorobą, na którą w 2050 roku chorować będzie ponad 115 milionów ludzi.

Richard P. Hallion, Michael H. Gorn – On the Frontier. Experimental Flight at NASA Dryden

Jesteśmy w Kalifornii, przed nami pustynia Mojave, a my stoimy na dnie wyschniętego jeziora Rogers w bazie Edwards. To granica. Granica prędkości dźwięku, granica cieplna, granica supermanewrowości, granica kosmosu. Po kolei przekraczamy je wszystkie na pokładach słynnych samolotów serii „X” (X-Planes), wraz z legendami inżynierii, lotnictwa i astronautyki. Spotykamy tu Clarence’a „Kellego” Johnsona, Charlsa „Chucka” Yeagera czy Neila Armstronga, którzy tworzą historię lotnictwa, a my dzień po dniu testujemy najbardziej niesamowite i innowacyjne konstrukcje lotnicze i kosmiczne. 

M. Margas, A. Łogusz – Silesia on Air

Album fotografii lotniczej Macieja Margasa i Aleksandry Łogusz przedstawia Śląsk z nieoczywistej perspektywy. Świetnej jakości artystyczne zdjęcia udowadniają, że śląska metropolia, Beskidy i Podbeskidzie, Zagłębie Dąbrowskie i Krakowskie, opolskie i jurajskie okolice mają wciąż wiele do zaoferowania mieszkańcom i turystom. Zaskakujące zestawienia fotografii uwidoczniają różnorodność regionu. Wykazują także, jak zielonym regionem jest Śląsk! Album polecamy nie tylko miłośnikom fotografii i geografii, ale także mieszkańcom śląskich okolic, którzy chcą zobaczyć „z lotu ptaka”, jak wygląda ich droga do szkoły, pracy czy sklepu.

Julian Guthrie – Jak zrobić statek kosmiczny. O bandzie awanturników, zaciętym wyścigu oraz o narodzinach prywatnej astronautyki. Przeł. Marek Krośniak                                                                                                      

Czy już żyjemy w przyszłości? Jeszcze trzydzieści lat temu nikt nie sądził, że można przełamać monopol rządów państw na loty kosmiczne. Mija zaledwie dekada i 21 czerwca 2004 roku Michael „Mike” Melvill na pokładzie SpaceShipOne przekracza magiczną linię Karmana, stając się pierwszym prywatnym astronautą na pokładzie prywatnego samolotu kosmicznego. To historia o przyszłości podboju kosmosu – prywatni właściciele założonych przez siebie firm z odwagą i determinacją konkurują z rządowymi programami kosmicznymi, wprowadzając z powodzeniem coraz to bardziej innowacyjne projekty statków kosmicznych.

Martin J. Dougherty – Drony. Bayraktar, TB2, Predator, Reaper. Przeł. Jerzy Majszczyk

Wyżej, szybciej, dalej czy może bez udziału człowieka i taniej? Drony. Czym są, jakie są, skąd się wzięły, do czego służą i jak działają? Prawie nas nie interesowały aż do dnia 24 lutego 2022 roku, gdy niezgrabny, niewielki, wzbudzający uśmiech politowania wśród sztabowców wielu nowoczesnych armii, pochodzący z kraju o niewielkich tradycjach lotniczych Bayraktar TB1 rozpoczął swoje polowanie, zmieniając obraz pola walki, zadając ciężkie straty, pozostając nieuchwytnym i trudnym przeciwnikiem. Ale nie tylko wojna, nie tylko militarne możliwości decydują o coraz większej popularności dronów. Wraz z Martinem J. Doughertym warto prześledzić tę linię rozwojową aparatów latających.

Patrick Smith – Pilot ci tego nie powie. Wszystko, co warto wiedzieć o lataniu samolotem. Przeł. Jolanta Sawicka

Patrick Smith (pilot z dużym doświadczeniem) w bardzo ciekawy sposób opisuje zagadnienia związane z lataniem, w tym organizację floty powietrznej, budowę samolotu, kulisy pracy pilota czy organizację lotnisk. W przystępny sposób rozprawia się z naszym strachem przed turbulencjami, złym stanem technicznym samolotu, czy możliwymi atakami terrorystycznymi. Opowieść Smitha to przyjemny w lekturze poradnik z podstawową wiedzą dla wszystkich, którzy chcieliby się dowiedzieć: co piloci muszą przygotować przed startem? Jak interpretować dźwięki, które wydaje samolot? Dlaczego loty się opóźniają? Czemu piloci nie lubią niektórych lotnisk? Być może lektura pomoże niezdecydowanym podróżnikom „oswoić” latanie.

Michael Sandel – Czego nie można kupić za pieniądze? Przeł. Anna Chromik, Tomasz Sikora

Czy można opłacać roczny abonament, żeby mieć prywatny numer do lekarza rodzinnego „na każde wezwane”? Skłonić kogoś, żeby wytatuował sobie na czole reklamę firmy? Ubezpieczyć swojego pracownika na wypadek śmierci, a potem zainkasować po nim odszkodowanie? Wynająć przyjaciela albo zapłacić za to, żeby ktoś inny nie mógł mieć dziecka? Politolog Michael J. Sandel w błyskotliwy sposób rozważa, czy istnieją rzeczy, których nie da się kupić za pieniądze. Odpowiedź na to pytanie nie jest taka prosta. Lektura jego książki zmusza do myślenia i zadania pytania o to, czy „moralne granice rynku” w ogóle istnieją.

David Graeber – Dług. Pierwsze pięć tysięcy lat. Przeł. Bartosz Kuźniarz

„Człowiek powinien spłacać swoje długi”. To oczywiste dla wielu osób stwierdzenie stało się punktem wyjścia książki Graebera i jego rozważań o długu. W rozprawie autor obala popularne mity, jak choćby ten, że najpierw funkcjonował barter, a dopiero potem pojawiły się pieniądze. Z erudycyjnej opowieści Graebera dowiemy się wiele o pieniądzach, spłacaniu, kasacji i etyce długu, państwie, ludzkich zachowaniach i wielu innych zjawiskach opisanych z antropologicznego (a nie ekonomicznego) punktu widzenia. Przy okazji autor „Pracy bez sensu” sięga do historii Chin, Indii, Mezopotamii, Rzymu, czy Egiptu, jednak nie zatrzymuje się tylko na czasach starożytnych. Jak twierdzi: „Jeśli historia czegokolwiek uczy, to tego, że nie ma lepszego uzasadnienia stosunków opartych na przemocy, nadania im pozorów moralności, niż przedstawienie ich w kategoriach długu – przede wszystkim dlatego, że to ofiara sprawia wówczas wrażenie strony postępującej niewłaściwie”.

Magda Omilianowicz – Fałszerz. Historia największego polskiego oszusta                                                                                                       

Czy malarz fresków musi ukończyć studia, żeby stać się jednym z najlepszych w swojej dziedzinie? A może wystarczy doświadczenie w malowaniu ścian więzienia i podrabiania wzorów na banknotach? Losy Zdzisława Nęcki, najsłynniejszego polskiego fałszerza pieniędzy i dokumentów, to podróż przez świat współczesnej numizmatyki. Dowiadujemy się, jak skomplikowane z czasem stawały się zabezpieczenia na polskich banknotach i dowodach osobistych (i jak można było je falsyfikować przy użyciu zamrażarki pełnej mięsa). Napisana barwnym, potocznym językiem opowieść – oraz biografia podwórkowego artysty zwanego „Matejką z Monte” – nie dają o sobie zapomnieć.

Alicja Urbanik-Kopeć – Matrymonium. O małżeństwie nieromantycznym

„Opowieść o małżeństwie w XIX wieku jest tak naprawę narracją o pieniądzach”. Alicja Urbanik-Kopeć przedstawia losy pierwszych ogłoszeń matrymonialnych. Historie panien na wydaniu, młodych wdów, inwalidów wojennych i bogatych baronów tworzą fascynujący portret początków polskiego biznesu matrymonialnego. Lektura książki pozwala pytać o to, czy tak naprawdę od początku istnienia instytucji małżeństwa nie chodziło głównie o wymianę korzyści finansowych. Matrymonium to propozycja dla każdego – zarówno dla miłośników literatury pozytywistycznej, jak i  dla użytkowników współczesnych aplikacji randkowych.

*Dla zainteresowanych tematem polecamy także książkę Ile kosztuje żona? Mroczne sekrety rynku małżeńskiego Violetty Rymszewicz.

Michał Szafrański – Finansowy ninja

Co zrobić, żeby jak najszybciej przejść na emeryturę? Autor w swojej książce proponuje serię przykładów i wskazówek, które pomogą nam ten cel przybliżyć. Nie chodzi tu oczywiście o emeryturę wypłacaną przez ZUS, ale o osiągnięcie pełnej wolności finansowej; wolności od długów, zobowiązań finansowych, czy szefów. Szafrański (twórca popularnego bloga o gospodarowaniu finansami osobistymi) pomaga zaplanować domowy budżet, tłumaczy mechanizmy oszczędzania, opisuje kwestie związane z optymalizacją podatków. Książka „Finansowy ninja” będzie przydatna nie tylko dla osób, które chcą rozpocząć planowanie finansów, ale także dla tych bardziej doświadczonych, dbających o własne bezpieczeństwo finansowe.

Katarzyna Simonienko – Lasoterapia

Czy pobyt w lesie może znacznie przyczynić się do łagodzenia astmy, alergii, stanów lękowych i depresyjnych? Według badań prowadzonych przez psychiatrkę – dr Katarzynę Simonienko – tak. Popularnonaukowa Lasoterapia (stanowiąca pokłosie wcześniejszego studium badawczego tej samej autorki – Terapia lasem w badaniach i praktyce) to świetna lektura dla każdego, kto interesuje się światem przyrody oraz sposobami na lepsze codzienne funkcjonowanie. Książkę można zabrać ze sobą także na leśny spacer; zawiera serię ćwiczeń oddechowych, które pomogą uregulować działanie układu nerwowego i krwionośnego.

Beth Gardiner – Uduszeni. Toksyczna prawda o powietrzu, którym oddychamy. Przeł. Anna Rogozińska

Choć wydaje się to dość zadziwiające, jeszcze pod koniec XX wieku nie mieliśmy świadomości, że zanieczyszczenie powietrza powoduje nie tylko choroby płuc i układu oddechowego, ale także nieodwracalne uszkodzenia organów. W pierwszej części swojej książki („Katastrofa wisi w powietrzu”) Beth Gardiner przyjrzała się problemowi zanieszczyszczeń w kilku regionach świata, wskazując przy tym ich przyczyny (np. w Malawi – konieczność używania prymitywnych piecyków opalanych biomasą, w Polsce – ogrzewanie węglem, w Dolinie San Joaquin – rolnictwo i hodowla na skalę przemysłową). Na szczęście wiele krajów podjęło już starania o poprawę jakości powietrza, czemu poświęcono drugą część reportażu („Biorąc głęboki oddech”). Choć minie jeszcze sporo czasu, zanim zaczniemy oddychać czystym powietrzem, Gardner wierzy, że w przyszłości tak się stanie. 

Stella Weller – Oddech, który leczy. 20 sposobów na odetchnięcie od stresu, napięcia i zmęczenia. Przeł. Barbara Odymała

Poradnik wprowadzający w tematykę oddechu jako niezbędnego regulatora naszego zdrowia. Autorka tłumaczy, w jaki sposób powstaje oddech, jak wpływa na funkcjonowanie poszczególnych części ciała, oraz jakie ma znaczenie dla poprawnego funkcjonowania psychiki. Poleca także serię prostych do wykonania ćwiczeń, które pomogą w obniżeniu poziomu stresu, efektywnym wypoczynku oraz załagodzą problemy z krążeniem krwi. Interesujący i praktyczny, zwięźle przygotowany przewodnik po pracy z oddechem.

Wojciech Młynarski – Od oddechu do oddechu

Najobszerniejszy (choć jeszcze niekompletny) zbiór tekstów Wojciecha Młynarskiego – mistrza ciętej riposty, subtelnych aluzji, zaskakujących skojarzeń i wnikliwych obserwacji. Gdy „jeszcze w zielone gramy”, nawołujemy „róbmy swoje” i „chrońmy dzieci”, czy zachwycamy się „ach, co to był za ślub”, tak naprawdę „mówimy” Młynarskim, który zostawił nam bogactwo zwrotów na dobre wpisanych w potoczną polszczyznę. Wiele tekstów zamieszczonych w książce znamy z ich wokalnych wykonań, więc czytając je, nie umiemy się powstrzymać od uzupełniania ich w głowie linią melodyczną (a może nawet obrazem wykonawcy). Polecamy ten tom dla relaksu, dla oddechu, a może też dla zadumy i refleksji.

Urszula Broll: Atman znaczy Oddech – red. Katarzyna Kucharska, Janina Hobgarska

Intrygujący katalog prac ważnej i współcześnie zapomnianej śląskiej malarki Urszuli Broll (ur. 1930 r. w Katowicach), niepoddającej się reżimowi uprawiania sztuki zgodnej z władzami PRL (lub nawet ówczesną awangardą artystyczną) i tworzącej „obrazy medytacyjne”. Zainspirowana dalekim Wschodem Broll postanowiła połączyć górnośląskie realia oraz idee zaczerpnięte z jogi (takie jak oddech w praktyce pranayamy), tworząc regionalne pejzaże oraz mandale – nieprzeznaczone do oglądania, ale do ekspresji swojego świata wewnętrznego. Twórczyni „laboratorium eksperymentów duchowych i artystycznych” zostawiła po sobie serię wysokiej klasy prac skoncentrowanych wokół koncepcji medytacji. Wiele jej obrazów dotyczy roli oddechu w przepływie doznawanych uczuć (zgodnie z proklamowanym przez siebie hasłem „sztuka jako joga”). Zachęcamy zarówno do przeglądu jej „oddechowych” dzieł, jak i do zapoznania się z zamieszczonym w książce niezwykłym życiorysem artystki.

Carlos Ruiz Zafón – Cień wiatru. Przeł. Beata Fabjańska-Potapczuk, Carlos Marrodán Casas

Czy to my wybieramy książki do czytania, czy to one wybierają nas? Czy historie zapisane w literaturze mogą zdeterminować nasze wybory życiowe? Te pytania stawia sobie dziesięcioletni Daniel Sempere po wizycie w barcelońskim Cmentarzu Zapomnianych Książek, wchodząc wraz z ojcem w świat literackich legend i historii Hiszpanii. Fascynująca i świetna stylistycznie powieść Carlosa Ruiza Zafóna – inicjująca tematyczny cykl – angażuje czytelnika od pierwszej strony, przedstawiając losy czytelniczego śledztwa w sprawie zapomnianego, tajemniczego pisarza. Frapująca fabuła angażuje, a oryginalni i starannie wykreowani bohaterowie powieści zapadają w pamięć, powodując, że czytelnik jeszcze chciałby do nich powracać.

Edward Brooke-Hitching – Biblioteka szaleńca. Największe kurioza wydawnicze

Koran napisany krwią Saddama Husajna, książka z plastrów sera czy modne w XIX wieku woluminy oprawione w ludzką skórę to tylko nudniejsze przykłady książek przedstawionych przez  Edwarda Brooke-Hitchinga. Kompendia magii, całe tomy wyssanych z palca opisów fauny i flory, zaginione dzieła Szekspira czy geometria opisana rysunkami szczurów składają się na bibliotekę marzeń kolekcjonera z nieograniczonym budżetem i wehikułem czasu. „Biblioteka szaleńca” to tytuł obowiązkowy dla miłośników czworonożnych ryb i pamiętników spisywanych za pomocą gazety i pingwina.

Jan Marcin Szancer. Ambasador wyobraźni – oprac. Henryk Gościański, Karol Prętnicki

Wysokiej jakości album poświęcony życiu i twórczości Jana Marcina Szancera – aktora, scenarzysty, satyryka, publicysty, dyrektora programowego Teatru Telewizji, redaktora, wydawcy, wykładowcy akademickiego i – przede wszystkim – jednego z najsłynniejszych mistrzów polskiej sztuki ilustracji książkowej. Publikacja ukazuje nie tylko fascynującą opowieść o jego losach, ale także kopie rozproszonych prac, publikowanych na łamach prasy oraz ulotek. To pozycja cenna nie tylko dla fanów literatury, ale i sztuki.

Hwang Bo-Reum – Witajcie w księgarni  Hyunam-Dong. Przeł. Dominika Chybowska-Jang

Koreańska powieść o poszukiwaniu swojego miejsca w życiu. Główna bohaterka – Yeong-ju – realizuje swoją pasję, zakładając księgarnię. Początkowo prowadzi ją sama, wkrótce angażując się w organizację spotkań autorskich, wieczorków czytelniczych, staranną selekcję książek, które chciałaby polecać czytelnikom (unikając przy tym wyboru bestsellerów). Księgarnia, z czasem zyskująca stałych bywalców i przyjaciół, stanowi sympatyczne miejsce na mapie koreańskiego miasta przepełnionego korporacjami. Polecamy tę książkę każdemu, kto chce odetchnąć i przenieść się w przytulny świat księgarskiej opowieści.

Russell Ash and Brian Lake – Bizarre Books. A Compendium of Classic Oddities

Nietypowe kompendium tytułów książek – im dziwniejszych, tym trafniejszych. Niektóre z nich brzmią tak nieprawdopodobnie, że aż trudno uwierzyć w ich prawdziwość. Autorzy podzielili zbiór na kilkanaście rozdziałów tematycznych (natura, zdrowie i medycyna, sport, odpoczynek, picie i jedzenie, religia, śmierć i wiele innych). „We All Killed Grandma”, „The Romance of the Beaver”, „I Knew 3000 Lunatics”, „How to Get Fat”, „The Complete Book of Bacon”, „Romance of the Gas Industry” – to tylko niektóre z kilkuset wybranych przez Asha i Lake’a propozycji.

Zapraszamy do lektury tej niezwykłej pozycji i podzielenia się z nami swoimi odkryciami dziwnych, śmiesznych, a może zaskakujących tytułów książek z naszych zbiorów. Osoby, które prześlą nam swoje propozycje, otrzymają drobny upominek. Propozycje prosimy przesyłać e-mailowo na adres: zapytaj@ciniba.edu.pl

Agata Twardoch – Architektki. Czy kobiety zaprojektują lepsze miasta?

Seria wywiadów profesor Agaty Twardoch ze znanymi polskimi i zagranicznymi architektkami, które wykazują, jakim przeobrażeniom z czasem uległ wizerunek architekta w polskim budownictwie i urbanistyce (od „demiurga” do „architekta codzienności”, „facylitatora”). Książka podejmuje refleksję nad obecnością kobiet w branży architektonicznej; ich międzynarodowym, ubogacającym doświadczeniem, nowatorskimi pomysłami oraz łączeniem ról matek, żon i babć z wymagającym zawodem. Rozmowy angażują także namysł nad feminatywem „architektki” i znaczeniem jego wyboru lub braku dla tożsamości polskich twórczyń rozwiązań architektonicznych.

Łukasz Drozda – Dziury w ziemi. Patodeweloperka w Polsce

Absurdalnie małe i ciasne mieszkania, horrendalne ceny wynajmu oraz skrajne zagęszczanie bogatych, przemysłowych części dużych miast. Łukasz Drozda, socjolog i planista, przygląda się przykładom polskiej „patodeweloperki”. Przystępnie opisuje, skąd wzięło się to zjawisko, dlaczego jego realizacja cieszy się tak dużym powodzeniem, i jak mogłaby wyglądać przyszłość bez niego. Omawia także wady i zalety niedawnych programów socjalnych związanych z mieszkalnictwem (tj. Rodzina na swoim, Mieszkanie dla młodych). Ten interesujący esej pozwala pytać o to, jak mieszkamy, oraz w jaki sposób wpływa to na nasz sposób spędzania wolnego czasu, pracowania, odpoczywania, nawiązywania relacji z innymi.

Joanna Chmielewska – Życie (nie) całkiem spokojne

Najsłynniejsza architektka wśród autorek powieści kryminalnych i najsłynniejsza autorka powieści kryminalnych wśród architektek – Joanna Chmielewska – charakterystycznym dla siebie językiem opisuje własne życie, którego częścią była praca zgodna z jej wykształceniem. Zanim na dobre zajęła się pisarstwem, pracowała m.in. w Samodzielnej Pracowni Architektoniczno-Budowlanej „Blok”, w Energoprojekcie, w Biurze Projektów „Stolica”. Tematyka ta stała się kanwą jej książek, m.in. „Lesia”, „Dzikiego białka”, czy „Wszyscy jesteśmy podejrzani”, a współpracownicy byłych miejsc pracy – alter ego bohaterów kryminałów. „Życie (nie) całkiem spokojne” to skrócona wersja siedmiotomowej autobiografii Chmielewskiej i ciekawe dopełnienie jej twórczości.

Kamil Iwanicki – Familoki. Śląskie mikrokosmosy

Dlaczego na niektórych familokach można znaleźć metalowe iksy? Czy stary dom mieszkalny zbudowany z piaskowca to taki sam familok jak ten powstały z czerwonej cegły? Książka Kamila Iwanickiego – silezjanisty i miejskiego przewodnika – przedstawia złożony świat śląskich budynków pierwotnie przeznaczonych dla mieszkańców osad robotniczych. Autor uwzględnia w niej typologię domów (famillien-blocki, beamtenhausy), przedstawia żyjących w nich mieszkańców, ich zwyczaje i święta. Opisuje, w jaki sposób architektura osiedli familoków organizowała codzienne życie Ślązaków. To sympatyczna propozycja lekturowa nie tylko dla czytelników oswojonych z familokami, ale cenne źródło wiedzy dla osób spoza Śląska. Słowem: dla każdego, kto chciałby się dowiedzieć, na ile specyficzne mieszkalnictwo wpływało na charakter i osobowość mieszkańców współczesnej śląskiej metropolii (i nie tylko).

Filip Springer – Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u

Książka Filipa Springera kryje w sobie opowieści o polskich architektach i ich najważniejszych realizacjach powstałych w latach 1945-1989. Warto poznać architektoniczną historię choćby Superjednostki i Osiedla Tysiąclecia, Dworca Centralnego w Warszawie, obserwatorium na Śnieżce, czy warszawskiego osiedla Sady Żoliborskie, oraz budowli już nieistniejących: warszawskiego Supersamu, obiektów sportowych Warszawianki, czy katowickiego dworca. Poznajemy historie architektów (m.in. Jerzego Hryniewickiego, Oskara i Zofię Hansenów, Juranda Jareckiego, Mieczysława Króla, Witolda Milewskiego, Witolda Lipińskiego, Haliny Skibniewskiej, Jerzego Sołtana, Heleny Syrkus, Henryka Buszkę, Aleksandra Frantę) i ich walkę o możliwość realizacji swoich architektonicznych wizji, trudnych do wprowadzenia w czasach powojennych (ze względu na presję budowania szybko i tanio, niesprzyjającą atmosferę polityczną). Warto przeczytać tę książkę, a potem z nową wiedzą jeszcze raz spojrzeć na budynki, które być może codziennie mijamy.

Scott Carney – Czerwony rynek. Na tropie handlarzy organów, złodziei kości, producentów krwi i porywaczy dzieci. Przeł. Janusz Ochab

Indyjska wioska „Kidneyville”, słynąca ze sprzedaży nerek lokalnych kobiet, porwania zamiast adopcji dzieci z dalekich krajów, kradzież kości do uniwersyteckich badań medycznych, wycinanie niezbędnych do funkcjonowania organów z ciał żywych i nieżywych… Rzeczowy i brutalny reportaż Scotta Carneya udowadnia, że handel organami (a w szerszej perspektywie – handel ludźmi) to proceder, którego ofiarami najczęściej padają osoby z grup nieuprzywilejowanych, żyjących w ubogich regionach, często bez wiedzy o swoich prawach. Opowieść antropologa i dziennikarza pozwala inaczej spojrzeć na kwestię rynku medycznego w krajach kulturowego Wschodu i Zachodu oraz zastanowić się nad tym, czy aby ludzkie ciało nie jest najbardziej „pożądanym” surowcem w gospodarce światowej.

David Yearsley – Bach’s Feet. The Organ Pedals in European Culture

Wśród niewielu instrumentów, które wymagają od artysty aktywnej pracy nóg (kotły, perkusja, fortepian i harfa), jedynie organy angażują użycie każdej z jego kończyn (stąd termin „four-limbed performance”). Muzyk może także wykonywać utwory jedynie przy pomocy stóp, co pozwala mu „w wyjątkowy sposób zrozumieć przestrzeń muzyki”. Książka Davida Yearsleya to historia organów i pedałów organowych, oraz ich roli w kulturze europejskiej. Autor przedstawia dzieje instrumentu od XV wieku, szczegółowo analizując zapomniany mit dotyczący wynalazku organowych pedałów przez Bernharda Niemieckiego (Bernhard the German), docierając aż do opowieści o Janie Sebastianie Bachu i muzykach współczesnych.

Jürgen Thorwald – Pacjenci. Przełożył Mieczysław Oziembłowski

„Pacjenci” to niezwykła opowieść o transplantologii. Autor na podstawie wielu źródeł rekonstruuje historię przeszczepów serca, nerek, kończyn. Zapoznajemy się z losami lekarzy i ich pacjentów, którzy decydowali się na pionierskie zabiegi, mając jedynie nadzieję, że być może się udadzą. Wiele z nich nie kończyło się dobrze, ale to dzięki nim lekarze zdobyli bezcenną wiedzę, pozwalającą na dalszy rozwój technik chirurgicznych. Książka składa się z wycinków z wywiadów, korespondencji lekarzy oraz fabularyzowanych fragmentów życia tytułowych pacjentów, co pozwala poznać historie pierwszych tego typu zabiegów z różnych punktów widzenia.

Organy na krańcach świata – Marek Stefański w rozmowie z Mateuszem Borkowskim

Jak się gra dla afrykańskiej publiczności? Jakie zwyczaje towarzyszą koncertom organowym w Korei Południowej i Ekwadorze? Gdzie znajdują się organy zmodernizowane przez Porsche, oraz takie, w których znajduje się pojemnik na alkoholowe schnappsy? Czym są organy Hamiltona? Krakowski organista Marek Stefański odpowiada na te pytania w wywiadzie-rzece poświęconym „pigułce orkiestry symfonicznej”. Książkę tę polecamy nie tylko pasjonatom muzyki, ale każdemu, kogo interesują związki sfery sacrum i rozrywki na krańcach świata.

Lindsey Fitzharris – Facemaker. Historia człowieka, który stworzył chirurgię plastyczną. Przeł. Łukasz Müller

„Zachować twarz”, „wyjść z czegoś z twarzą”… O tym, jak silnie zakorzenione w kulturze i socjologii jest znaczenie ludzkiej twarzy, można przekonać się po lekturze książki autorstwa Lindsey Fitzharris. Autorka opisuje historię Harolda Gilliesa, lekarza, który pod wpływem rosnącej liczby żołnierzy zmagających się z mechanicznymi uszkodzeniami twarzy zdecydował się podjąć ich leczenia. Pasjonująca opowieść ilustruje zmagania z pierwszymi przeszczepami skóry twarzy i szyi, rekonstrukcjami organów twarzoczaszki, trudnymi transfuzjami. Ale przede wszystkim opowiada o potrzebie społecznej akceptacji, jaką odczuwały ofiary I Wojny Światowej na skutek odrzucenia przez bliskich i swoje lokalne społeczności.

Kelly i Zach Weinersmithowie – Jakoś wkrótce. Dziesięć technologii niedalekiej przyszłości, które wszystko usprawnią i (lub zepsują). Przeł. Jakub Radzimiński

Autorzy wybrali i scharakteryzowali dziesięć technologii, które w przyszłości („jakoś wkrótce”) mogą pozwolić na rozwiązanie wielu problemów naszego świata. Wśród nich znalazły się m.in: tani dostęp do przestrzeni kosmicznej, wydobywanie surowców z asteroid, synteza jądrowa, syntetyczna biologia, precyzyjne leki, biodrukowanie i in. Choć to zagadnienia trudne dla laików, zostały opisane prostym, dowcipnym językiem, z wykorzystaniem (czasem bardzo zaskakujących) skojarzeń i porównań do rzeczy nam znanych. Każdą z tych technologii poznajemy z punktu widzenia aktualnego stanu nauki, biorąc pod uwagę także możliwe trudności związane z jej wdrożeniem oraz korzyści płynące z jej użytkowania.

Jakub Szamałek – Cokolwiek wybierzesz

Możliwość sterowania cudzym samochodem przez komputer, podsłuchiwanie prywatnych rozmów przez laptop i telefon, rozprzestrzeniające się błyskawicznie wirusy i boty, przestępczy rynek darkwebu… Pełna napięcia lektura pierwszego tomu serii „Ukryta sieć” Jakuba Szamałka nie zawodzi, przyciągając czytelników do losów jej powieściowych bohaterów – Julity Wójcickiej i Janka Trana. Powieść, będąca na pograniczu kryminału i thrillera, nie pozwala się odłożyć na półkę. Skłania także do zadania pytań o poszanowanie prywatności w dobie najnowszych technologii oraz o to, na co pozwalają sobie ludzie, kiedy służy im iluzja internetowej anonimowości.

Colin Tucker – Jak zostać operatorem reaktora jądrowego. Przewodnik dla początkujących. Przeł. Grzegorz Gaura

Pierwsza polska elektrownia jądrowa ma zacząć działać w 2033 roku, ale dzięki książce Colina Tuckera szczegóły jej funkcjonowania możemy poznać już teraz. Autor nazwał ją “przewodnikiem dla początkujących”, bo choć wyjaśnia dokładnie różne aspekty jej pracy, zaznacza, że profesjonalne przygotowanie do zawodu operatora reaktora zajmuje kilka lat. Nic dziwnego, jeśli uświadomimy sobie, że tylko postój na wymianę paliwa obejmuje 10 tys. odrębnych zadań i jest w nie zaangażowanych 1000 osób. W książce opisano działanie samego reaktora, oraz innych elementów i praktyk tworzących zorganizowany wokół niego system (uruchamianie, borowanie, manipulacja prętami sterującymi, wyłączenie maszyny, wymiana paliwa, zapobieganie brakowi zasilania czy wyciekowi chłodzenia). Autor podpowiada także, jak można zbudować reaktor jądrowy (choć przestrzega przed podejmowaniem takich prób).

Michał R. Wiśniewski – Zabójcze aplikacje. Jak smartfony zmieniły nasz świat

Killer apps, czyli „software tak pożądany, że ludzie gotowi są kupić dla niego dany sprzęt”. Opowiadając o drodze telefonów komórkowych do ich dzisiejszej formy, Michał R. Wiśniewski prowadzi czytelnika przez sentymentalną podróż, w której aplikacje takie jak Facebook czy (Google/ Apple) Maps zaczynały mieć coraz większe znaczenie dla konsumenta. Nie jest to jednak książka technofobiczna! Jak pisze autor, także w kontekście dzieci wychowywanych w obecnym świecie technologii, „Smartfon nie jest magiczną skrzynką porywającą pacholęta – to narzędzie, z którego należy nauczyć się korzystać”.

Piotr Zarzycki – Bardziej nieznane niż znane. Polskie wynalazki i ich twórcy

Metr sześcienny, adrenalina, witamina B, patyczki do uszu, termometr, metro, prąd trójfazowy, suszarka do włosów, zszywacz, podkład pod makijaż, tomografia rentgenowska, guzik-nit, gazik chirurgiczny, mikser, stacja benzynowa, zszywacz. Codziennie mamy do czynienia z odkryciami i wynalazkami Polaków, choć nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę. Dzięki kompendium Piotra Zarzyckiego możemy zapoznać się ze ścieżkami zawodowymi znanych (i nieznanych) polskich badaczy i amatorów majsterkowania, których pomysłowość znacznie wpłynęła na nasze współczesne funkcjonowanie.

Życzę ci krótkimi wyrazy, byś nie padł ofiarą zarazy. Epidemie w piśmiennictwie XIX wieku. Red. E. Krawiecka

W XIX i XX wieku pojawiało się coraz więcej opracowań naukowych opartych na badaniach związanych z profilaktyką i leczeniem chorób epidemicznych. Jednak w obliczu niebezpieczeństwa ludzie i tak masowo zwracali się ku praktykom dewocyjnym. Ich chęć uratowania się od choroby doprowadziła do wykształcenia się różnych postaw: od skrajnego zaprzeczenia do pełnej mobilizacji w walce z zarazą. Autorka spośród badanych tekstów XIX-wiecznych wybrała te dotyczące tematyki epidemii. Wśród nich znaleźć można: historie różnych zaraz, podręczniki dla lekarzy, zbiory zaleceń profilaktycznych, instrukcje i rozporządzenia władz, utwory literackie, opisy obrzędów, które miały zatrzymać rozprzestrzenianie się wirusów. „Życzę ci krótkimi wyrazy…” to interesująca monografia, stanowiąca przegląd postaw i praktyk ludzi postawionych w obliczu zmieniającej życie epidemii.

Patrick Deville – Dżuma & cholera. Przeł. Jan Maria Kłoczowski

„Dżuma & cholera” to biografia mało znanego badacza – Alexandra Yersina (polska Wikipedia poświęca mu zaledwie jeden akapit), ucznia Ludwika Pasteura, lekarza i bakteriologa, który prowadził badania nad tytułowymi chorobami. Udało mu się nie tylko wyizolować pałeczkę dżumy, nazwanej potem Yersinia pestis, ale także opracować szczepionkę, którą początkowo produkował w założonym przez siebie laboratorium. Większą część życia spędził we francuskich Indochinach (dzisiejszy Wietnam), gdzie był pionierem wielu upraw (m.in. drzew kauczukowych i chininowych). Książka Deville’a to nietypowa biografia, która nie trzyma się chronologii wydarzeń. Autor przeskakuje między różnymi okresami życia badacza, co czynią ją nie tyle linearną opowieścią, co zbiorem ciekawych epizodów składających się na historię jego życia.

Piotr Bucki – Viral. Jak zarażać ideami i tworzyć wirusowe treści

„Jeśli chcesz tworzyć treść, której nikt (poza pracownikami i rodziną prezesa) nie polubi, a tym bardziej nie udostępni, to napisz o tym, że >>jesteście ze stoiskiem na targach<<, albo że >>wasz prezes odebrał nagrodę Gazeli Biznesu.<<” Na szczęście książka Piotra Buckiego w bardzo przystępny sposób uczy jak nie stać się ofiarą opisanego powyżej schematu i przygotowywać treści, które staną się viralami („wirusowymi treściami”). Będą one przekazywane dalej nie ze względu na „lokowanie produktu”, ale na interesującą i budzącą emocje formę i przekaz. Autor uczy, jak stworzyć „przylepne” historie i dodaje mnóstwo przykładów ilustrujących zarówno udane, jak i nieudane virale.

Sonia Wilk, Magdalena Łuków vel Broniszewska – Sztuka w coronie = Art During the Corona. Przeł. Jacek Łuczak

Katalog dzieł artystycznych zgromadzonych przez Muzeum Śląskie w Katowicach w czasie pandemii, dokumentujący nietypowość lockdown’owej codzienności. Zebrane przez kuratorki (Sonię Wilk i Magdalenę Łuków vel Broniszewską) prace przynależą do malarstwa, grafiki, fotografii, rzeźby. Oddają nie tylko społeczny nastrój niepewności, ale także emocje związane z narastającą liczbą nakazów i zakazów związanych z życiem w czasie pandemii koronawirusa (takich jak konieczność utrzymywania określonego dystansu w przestrzeniach publicznych oraz noszenia maseczek). Utrwalona w formie katalogu wystawa dokumentuje miniony czas i każe pytać o formę społeczeństwa „po-pandemicznego”.

Seth Mnookin – Wirus paniki. Historia kontrowersji wokół szczepionek i autyzmu. Przeł. Hanna Pustuła-Lewicka

“Wirus paniki” to książka, która bardzo rzeczowo i rzetelnie przedstawia historię związaną z rozprzestrzenianiem się mitów i obaw narosłych wokół szczepień. Autor opisuje, skąd wziął się strach przed szczepieniami rzekomo prowadzącymi do rozwoju dziecka w spektrum autyzmu, i jak trudno przekonać ludzi, że wniosek ten został wysnuty na podstawie sfałszowanych badań. Okazuje się, że czasem kilka pozornie drobnych zdarzeń może spowodować falę uprzedzeń i zaprzeczeń, które doprowadzają do zmniejszonej wyszczepialności i śmierci wielu osób. Seth Mnookin pokazuje przy tym mechanizmy powstawania teorii spiskowych i zwraca uwagę na odpowiedzialność autorytetów ze świata nauki i mediów za informowanie społeczeństwa o możliwych zagrożeniach.

Piotr Tryjanowski, Stanisław Murawiec – Ornitologia terapeutyczna: ptaki – zdrowie – psychika

Nietuzinkowa rozprawa profesorów ornitologii i psychiatrii w interesujący i zabawny sposób opowiada, jak słuchanie dźwięków ptaków pomaga w utrzymaniu dobrostanu psychicznego i fizycznego. Przedstawia korzyści płynące z przysłuchiwania się ptasim trelom zarówno dla osób zdrowych i sprawnych, jak i dla pacjentów z niedosłuchem, schizofrenią, depresją, nerwicą, oraz znajdujących się w spektrum autyzmu. Poparta wieloma źródłami naukowymi analiza psychologiczna i terenowa poświadcza, że kontakt człowieka ze światem ptaków niesie wiele pozytywnych skutków i znacznie poprawia jego codzienne funkcjonowanie.

Miron Białoszewski – Sprawdzone sobą. Wybór wierszy

Zbiór poezji wydany z okazji 30-lecia śmierci autora „Oho” przedstawia całą gamę jego poetyckich możliwości. Twórczość – prymarnie mówiona, nagrywana, przeznaczona do głośnej lektury – odznacza się nagromadzeniem różnorodnych dźwięków. Kompendium westchnień, wyrazów dźwiękonaśladowczych, wariacji na temat struktury słowa… Poezja Białoszewskiego, przykuwając uwagę swoją charakterystyczną warstwą dźwiękową, pozwala przyjrzeć się ponownie otaczającej nas rzeczywistości oraz zadawać pytania na temat swojego bycia w świecie, swojej tożsamości.

Joanna Posłuszna – Dźwiękowe reprezentacje pamięci

Książka Joanny Posłusznej opowiada o sposobach, w jakich dźwięk może oddawać doświadczenie Zagłady. Przedstawia więc historie chórów powstałych w obozach koncentracyjnych, dziecięcych grup muzycznych z gett, oraz pejzaży muzycznych, mających audialnie naśladować procesy bombardowania (Warszawy, Hiroszimy, polskich, niemieckich i czeskich gett i obozów). Posłuszna pisze także o tym, w jaki sposób dźwięk – w twórczości Krzysztofa Pendereckiego i innych artystów – może stanowić samodzielną wypowiedź o tematyce historycznej (np.  ostry dźwięk ma symbolizować krzyki agresorów, długi i wysoki – lament kobiet i dzieci, polifonia mowy oddaje chaos ostrzeliwanych ulic). Interesująca rozprawa dla każdego, kto chciałby poznawać świadectwa wojenne od „innej” strony.

Stephon Alexander –  Jazz i fizyka. Tajemniczy związek muzyki ze strukturą Wszechświata – przeł. Tomasz Krzysztoń

Muzyka jest matematycznym odwzorowaniem reguł składających się na daną kompozycję. Długości poszczególnych dźwięków, ich wysokość, muzyczne interwały – wszystko to można opisać używając języka matematyki. Stephon Alexander, fizyk i muzyk jazzowy, ukazuje związki między muzyką, matematyką, fizyką i kosmosem. Dowodzi też, że to dzięki drganiom, rezonansowi i ich oddziaływaniom oba światy (i ten w skali makro- i ten mikro-) wzajemnie na siebie wpływają, a wszechświat to „instrument, który sam się dostroił do wykonania […] kosmicznej kompozycji z gwiazd i galaktyk”.

Mirosław Bańko – Współczesny polski onomatopeikon. Ikoniczność w języku

Jedyna na polskim rynku wydawniczym książka naukowa w całości poświęcona onomatopejom. Profesor Mirosław Bańko, językoznawca i polonista z Uniwersytetu Warszawskiego, przygląda się roli wyrazów naśladujących dźwięki i odgłosy naturalne w życiu i mowie ludzi. Zwraca uwagę na ich genezę, znaczenie i konteksty wykorzystania. Pisze także o problemach z ich wygłaszaniem i zapisywaniem. Dzięki rozprawie Bańki można fachowo rozpatrywać strukturę wyrazów takich, jak bum-cyk-cyk, chlast-prast, ciap, dendele, ecie-pecie, łubudu czy mhm, oraz upewnić się co do ich poprawnej pisowni.

Paul Scraton – Dookoła. Pieszo po obrzeżach Berlina. Przeł. Barbara Gadomska

Brytyjski dziennikarz mieszkający w Berlinie od 15 lat wyrusza pieszo wokół największego miasta Niemiec. Przestrzenie pośrednie, „międzymiasto” i „skrajobrazy”. Przedmieścia jednej z najważniejszych stolic Europy  – królestwo blokowisk, hal przemysłowych, hurtowni, nieczynnych stacji metra i terenów pofabrycznych łączy się z pozostałościami po obozach internowań, żelaznej kurtynie i gruzami zimnej wojny. Wyrzucone poza centrum „nie-miejsca” opowiadają swoją historię, a John Scraton potrafi słuchać i opowiadać.

Michał Książek – Atlas dziur i szczelin

„Atlas dziur i szczelin” to fascynująca, eseistyczna opowieść na temat miejsc i scen pomijanych przez nas podczas codziennej wędrówki przez miasto. Chodząc, nie zawsze zauważamy, gdzie znajdują się miejsca łęgowe ptaków; w jakich relacjach pozostają żerujące na miejskie jedzenie sroki, w jakim stanie znajduje się system korzeni w pobliskim parku. Propozycja lekturowa Michała Książka uczy uważności na otoczenie. Dowodzi także, że nie zawsze ustalone przez ludzi rozwiązania proekologiczne w zupełności odpowiadają światu zwierząt i roślin (jak dzieje się w przypadku budowanych karmników czy dziupli, nie zawsze odpowiednich dla życia i biologii ptaków). Michał Książek w przystępny i atrakcyjny sposób pokazuje, jak można żyć w lepszej kooperacji ze światem miejskiej flory i fauny, oraz przyczynić się do polepszenia jej funkcjonowania.

Alastair Bonnett – Poza mapą. Przeł. Jacek Żuławnik

Miasta wymarłe, miasta-ofiary klęski żywiołowej, miasta ukryte, miasta podziemne, miasta fasadowe, niedokończone miasta, a także inne niezwykłe miejsca dostępne „inaczej” przedstawia w swojej książce Alastair Bonnett. Autor opisuje wiele różnych obiektów geograficznych, które zniknęły z mapy lub też nigdy się na niej nie pojawiły. Wśród nich znaleźć można Żelaznogorsk, w którym produkowano broń atomową, Arne stanowiące cel pozorowany dla niemieckich bombowców w czasie II wojny światowej, Twail Abu Dżarwal – miasto cyklicznie likwidowane przez izraelskie władze, czy Hobyo – miasto piratów. Książka poszerza naszą wyobraźnię geograficzną i pozwala na nowo zdefiniować pojęcie „miejsca” jako czegoś istniejącego w określonym czasie i przestrzeni.

Miasto dla kobiet – Leslie Kern. Przeł. Martyna Tomczak

Brak podjazdów dla wózków – inwalidzkich i dziecięcych – przy najważniejszych budynkach użyteczności publicznej. Niedostatek miejsc do karmienia noworodków. Nieobecność artykułów higienicznych w ciasnych toaletach publicznych. Leslie Kern, geografka z Uniwersytetu Mount Allison w kanadyjskim Sackville, przygląda się przestrzeni miejskiej z perspektywy życia kobiety. Zauważa, czego brakuje, oraz w jaki sposób mogłyby wyglądać miasta bardziej przyjazne osobom niepełnosprawnym, transpłciowym, kobietom i dziewczynom, ze względu na ich potrzeby oraz prowadzony styl życia. Książka Kern, pełna nawiązań do studiów nad płcią kulturową, uświadamia mnogość barier miejskich oraz postuluje konieczność dialogu w celu lepszego (i łatwiejszego) wspólnego życia w mieście.

Edward Rutherfurd – Londyn. Przeł. Elżbieta Smoleńska

„Londyn” to biografia miasta. Wydarzenia historyczne oraz dzieje fikcyjnych rodzin splatają się ze sobą, przeprowadzając czytelnika przez najważniejsze momenty, które wpłynęły na tożsamość stolicy Wielkiej Brytanii. Nie jest to podręcznik, ale bardzo wciągająca opowieść, poruszająca także tematy takie, jak rola kościoła w społeczeństwie oraz polityce, rewolucja przemysłowa. Polecamy również inne książki tego autora dotyczące miast: „Paryż”, „Dublin”.

Caroline Criado Perez – Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn – przeł. Anna Sak

„Istnieje mnóstwo danych potwierdzających, że kobiety mają, przeciętnie, mniejsze dłonie niż mężczyźni, a mimo to wciąż projektujemy sprzęty pod średniej wielkości męską dłoń”. „Niewidzialne kobiety” to opowieść o luce informacyjnej, która wpływa na funkcjonowanie połowy ludzkości – kobiet. Autorka udowadnia, że brak danych lub brak możliwości ich rozróżnienia ze względu na płeć prowadzi do dyskryminacji przejawiającej się w wielu aspektach życia. Cytując badania naukowe, Perez podaje mnóstwo przykładów konsekwencji wynikających z nieuwzględnienia odpowiednich danych dotyczących płci, wpływających na funkcjonowanie kobiet w systemie ochrony zdrowia, rzeczywistości językowej, dostępie do narzędzi użytku codziennego.

Marek Krajewski – Liczby Charona

Lwów znany był w dwudziestoleciu międzywojennym ze słynnej szkoły matematycznej. Nic więc dziwnego, że motyw ten wykorzystano w jednej z powieści Marka Krajewskiego. Polecamy trzymający w napięciu kryminał wrocławskiego pisarza, zawierający odniesienia do Biblii i liczb Charona, które w wyniku matematycznych wyliczeń i przekształceń w magiczne kwadraty mają dawać zaskakującą wiedzę o ludzkim życiu i śmierci.

Janina Bąk – Statystycznie rzecz biorąc, czyli Ile trzeba zjeść czekolady, żeby dostać Nobla?

Zbiór sprawnie opowiedzianych ciekawostek dotyczących zastosowania liczb i statystyki w codziennym życiu. Janina Bąk – statystyczka, nauczycielka akademicka, popularyzatorka nauki – przedstawia nieoczywistą stronę badań statystycznych i ich interpretacji. Pochylając się nad wykresami i zestawieniami zaczerpniętymi z sondaży wyborczych, czasopism i programów telewizyjnych, pyta: ile trzeba zjeść czekolady, by dostać Nobla? Dlaczego koń i szop pracz nigdy nie dostali doktoratu? Czy język angielski powoduje zawały serca, a masło przedłuża życie? Czego statystyka nauczyła się od martwego łososia? Czy naukowcy są jak żony i nigdy się nie mylą? Ta interesująca książka zachęci każdego, kto chciałby wiedzieć więcej o interpretacji danych statystycznych oraz unikać błędów logicznych z nią związanych.

“Pan raczy żartować panie Feynman!” : przypadki ciekawego człowieka – przeł. Tomasz Bieroń

Pełna humoru autobiografia Richarda Feynmana, profesora fizyki i noblisty, stanowi świadectwo fascynacji liczbami i ich znaczenia dla rozwoju ludzkości. Podróże do Brazylii, praca nad powstaniem bomby atomowej, rozważania nad ciemną materią, pierwsze próby otwierania zamków szyfrowych… to tylko niektóre elementy życiorysu jednego z najbardziej rozpoznawalnych pasjonatów matematyki. Przyciągająca czytelników na całym świecie opowieść zawiera nie tylko ciekawostki związane z naukami ścisłymi, ale także refleksje badacza związane ze światem nauki i przeprowadzaniem eksperymentów naukowych „od kuchni”.

David Sumpter – Piłkomatyka. Matematyczne piękno futbolu – przeł. Bartłomiej Kucharzyk, Łukasz Lamża

Jakie są związki matematyki i piłki nożnej? Czy każdy może wykonać „rakietową strategię” Zlatana Ibrahimovića? Czy dzięki obliczeniom geometrycznym da się wykonać doskonały strzał do bramki? Popularnonaukowa książka Davida Sumptera, profesora matematyki stosowanej na Uniwersytecie w Uppsali, opowiada nie tylko o strategiach pozycyjnych najsłynniejszych drużyn piłkarskich. Podkreśla także, między innymi, znaczenie sprawnego liczenia i „obstawiania” podczas udziału w futbolowych zakładach bukmacherskich. Czym byłaby więc tytułowa „piłkomatyka”? Według autora, nie chodziłoby w niej „nie tylko o podanie kilku związanych z matematyką faktów z dziedziny futbolu, które można przytoczyć znajomym przy piwie, lecz o zmianę sposobu myślenia zarówno o matematyce, jak i piłce nożnej”. Pozycję tę polecamy każdemu, nie tylko miłośnikom sportu.

Stephen Hawking – Krótka historia czasu : od wielkiego wybuchu do czarnych dziur

Powszechnie uważany za najważniejszego fizyka teoretycznego od czasów Alberta Einsteina Stephen Hawking w przełomowej dla literatury popularnonaukowej „Krótkiej historii czasu” omawia fundamentalne dla badań nad kosmosem pytania: jak zaczął się wszechświat i co umożliwiło jego początek? Czy czas zawsze płynie do przodu? Czy wszechświat jest nieskończony, czy może są to jego granice? Czy istnieją inne wymiary w przestrzeni? Co się stanie, kiedy to wszystko się skończy? Lektura obowiązkowa.

Kevin Peter Hand – Pozaziemskie Oceany. Poszukiwanie życia w głębinach kosmosu. Przeł. Zuzanna Lamża

Czy we wszechświecie istnieje życie? Być może nie ma nikogo poza nami, a może  jesteśmy jedynie jego drobną reprezentacją.  Autor, astrobiolog z NASA, w bardzo ciekawy sposób opisuje na ile możliwe jest istnienie życia na księżycach Jowisza (Europie i Ganimedesie) oraz Saturna (Enceladusie i Tytanie). Krok po kroku przekonuje nas, że skorupy lodowe przykrywają oceany, które mogą gościć życie, jakie znamy z najgłębszych rejonów naszego wszechoceanu. Książka napisana jest bardzo przystępnym językiem, ale jednocześnie nie pomija dokładniejszych wyjaśnień omawianych problemów.

Agnieszka Gajewska – Stanisław Lem: Wypędzony z Wysokiego Zamku. Biografia

Pełna erudycji biografia polskiego pisarza słynącego z utworów o tematyce kosmicznej i kosmologicznej. Autorka, wykorzystując liczne archiwalia i rozmowy z rodziną twórcy, konstruuje bliski kompletności portret prozaika oddanego pracy, eksplorującego nowe naukowe idee, zafascynowanego wszechświatem. Gajewska deszyfruje znaczenia motywów fabularnych z najsłynniejszych powieści Lema (takich jak „Solaris”, „Pamiętnik znaleziony w wannie”) i opowiada, jakie są ich konotacje z jego życiem osobistym. Intrygująca podróż po życiu nagradzanego futurologa pozwala poznać jego motywacje artystyczne i przyczyny, dla których tak barwnie i szczegółowo przybliżał polskim czytelnikom arkana nauki i kosmosu.

Mikołaj Kopernik – O obrotach ciał niebieskich

Przewrót w nauce, przewrót w polityce, przewrót w światopoglądzie. Toruński półsierota, astronom, ekonomista, polityk, lekarz, szpieg i żołnierz udowadnia, że można dać wykład heliocentrycznej i heliostatycznej budowy wszechświata i nie wylądować w lochach Watykanu. Hejtujemy beksy Galileusza i Giordano Bruno – czytamy Kopernika.

Becky Smethurst – Kosmos. 10 rzeczy, które należy o nim wiedzieć. Przeł. Jan Dzierzgowski

„1995. Spice Girls są na topie, do kin wchodzi Toy Story, natomiast astronomowie odkrywają wreszcie pierwszą planetę krążącą wokół innej gwiazdy w Drodze Mlecznej”. Książka popularnonaukowa dr Becky Smethurst, na co dzień pracującej na Wydziale Astrofizyki Uniwersytetu Oksfordzkiego, wprowadza czytelników w tematykę kosmosu. Badaczka w przystępny sposób omawia zagadnienia grawitacji, materii, antymaterii, czarnych dziur i szans na istnienie życia na innych planetach. Krótkie kompendium zaadresowane dla osób dopiero rozpoczynających swoją przygodę z kosmosem sprawdzi się zarówno jako lektura dla uczniów szkół średnich, jak i dla dorosłych, przypominając co ważniejsze ustalenia ze stanu badań kosmicznych.

Karen Armstrong – Historia Boga. 4000 lat dziejów Boga w judaizmie, chrześcijaństwie i islamie. Przeł. Barbara Cendrowska

Jak widzą Boga chrześcijanie i judaiści, a jak muzułmanie? Śledząc dzieje rozwoju trzech największych religii monoteistycznych, pisarka zwraca uwagę na przemiany, jakim podlegał „wizerunek” Stwórcy. Pyta zatem, jak myślano o Bogu? Jak zwracano się do niego? Jakie wartości i przymioty mu przypisywano? Bada także tradycje, które wytworzyły się wokół jego kultu. Rozległe i przystępne opracowanie Armstrong zawiera skondensowaną wiedzę na temat historii religii.

David M. Freidenreich – Foreigners and Their Food: Constructing Otherness in Jewish, Christian, and Islamic Law

Propozycja lekturowa nowojorskiego rabina Davida M. Freidenreicha podejmuje tematykę diety wśród osób wyznania żydowskiego, islamskiego i chrześcijańskiego. Autor zwraca uwagę na istotność wspólnego jedzenia przy utrwalonych rytuałach religijnych. Akcentuje także rolę uprzedzeń związanych z konkretnymi wyborami żywieniowymi. Rozważając problemy konkretnych zaleceń i ograniczeń w jadłospisach monoteistów (takich jak niejedzenie wieprzowiny, wybieranie dań koszernych lub zgodnych z halal), badacz pisze o tym, co bliskie, i co dalekie w perspektywie dialogu międzykulturowego.

Teodor Parnicki – I u możnych dziwny

K. pisze do T., T. pisze do V…. „I u możnych dziwny” to epistolarna, zapomniana powieść Teodora Parnickiego: polskiego pisarza o złożonym, międzynarodowym i wielokulturowym życiorysie. Książka przedstawia alternatywne losy Onufrego Zagłoby, znanego czytelnikom z sienkiewiczowskiej „Trylogii”. Spiski tajemniczego Stowarzyszenia, konflikty polsko-żydowsko-tatarskie, spory z sułtanem Muradem IV i próby przywrócenia katolicyzmu w Szwecji… Proza Parnickiego stanowi wariację na temat skomplikowanej sytuacji politycznej Rzeczypospolitej na przełomie XVI i XVII wieku. Oferuje także polemikę z modelem powieści historycznej pióra Sienkiewicza i Dumasa, pozwalając odbiorcom na prowadzenia śledztwa kryminalnego i psychologicznego na tle spotkania wyznawców odmiennych religii.

The Dream of the Poem: Hebrew Poetry From Muslim and Christian Spain, 950-1492 – Peter Cole (ed.)

Zbiór hebrajskiej poezji podejmującej wątki chrześcijańskie i islamskie dokumentuje czasy wielokulturowej, średniowiecznej Hiszpanii. Twórczość spod znaku Dunasha Ben Labrata, powstała w Kordobie, zapoczątkowała działalność pokoleń różnojęzycznych poetów opisujących tematy religijne, obyczajowe, filozoficzne i miłosne. Wybór Petera Cole’a zaświadcza o bogactwie twórczości wczesnego okresu literatury hiszpańskiej (lub arabskiej i hebrajskiej powstałej na terenie dzisiejszej Hiszpanii) i przypomina nazwiska często pomijane w kompendiach literatury i sztuki tych języków. Za pomocą poetyckich wersów ukazano także interesujące rezultaty wspólnego życia artystów różnych wyznań na terenie Andaluzji.

Bruce Feiler – Abraham. Podróż do źródła trzech religii. Przeł. Jarosław Włodarczyk

Czy Abraham może być rozjemcą w konflikcie między wyznawcami judaizmu, islamu i chrześcijaństwa? W autobiograficznym reportażu (albo dzienniku podróży) Bruce Feiler wybiera się do Jerozolimy, aby pytać polityków, kapłanów i historyków religii o znaczenie dziejów ojca Izaaka dla ich współczesnej sytuacji społecznej i politycznej. Rozmowy dotyczące wspólnych korzeni trzech wyznań monoteistycznych prowadzą do refleksji nad ich możliwym dialogiem oraz współpracą na przekór odczuwanym różnicom.

Olga Drenda – Słowo humoru

Jedni mówią, że „teraz już z niczego nie można żartować”. Inni pytają: „czy nie ma już żadnych świętości”? Jak to jest z żartami? W jaki sposób powstają i czego najczęściej dotyczą? W swoim kulturoznawczym eseju antropolożka Olga Drenda podejmuje różnorodne kwestie związane z humorem (a zatem także ze zjawiskiem sarkazmu, ironii, śmiania się, obśmiewania i wyśmiewania czegoś). Współczesne spojrzenie badaczki obejmuje nie tylko pierwsze dowcipy w historii prasy i literatury, ale także refleksję nad polskim kabaretem, karykaturami graficznymi, memami, internetowym trollowaniem. Opracowanie Drendy polecamy każdemu, kto chce wiedzieć, dlaczego kiedyś można było z niektórych tematów żartować, a dziś nie wypada (lub odwrotnie), jaki ma związek satyra z polityką lub… chce sobie poprawić humor, wspominając co lepsze żarty przywoływane przez autorkę książki.

Julian Tuwim – Pegaz Dęba, czyli panopticum poetyckie

Stanisław Barańczak – Pegaz zdębiał. Poezja nonsensu a życie codzienne: wprowadzenie w prywatną teorię gatunków

„Pegazy” Tuwima i Barańczaka eksplorują niezmierzone pola językowego nonsensu, dotąd witanego „w rodzimej tradycji […] jedynie podniesieniem brwi albo i wzruszeniem ramion”. Przy pomocy rozmaitych wierszy i gatunków literackich poeci badają, w jaki sposób Józef Conrad Korzeniowski może stać się (po przestawieniu liter) Zenonem Fiodorem Ciszej-Krówką, albo jak tworzyć „Mankamęty” – poezję dla recytatorów niewymawiających głoski „r”. Autorzy „Pegazów” (zarówno tego, który jest „z dęba”, jak i tego, który „zdębiał”) zaświadczają, że poeta-humorysta także może być klasykiem, a poeta-klasyk może mieć poczucie humoru – i być może to jego żarty bardziej wpłyną na życie odbiorów, niż poważne ody i poematy.

Antoni Libera – Madame

Przygody błyskotliwego i dowcipnego licealisty, zafascynowanego kulturą Zachodu w czasach PRL oraz swoją tajemniczą nauczycielką języka francuskiego… Zabawna i pełna erudycji opowieść fascynata kultury i literatury, który dałby wszystko, byleby szare lata 50. XX wieku (jak je wtedy postrzegał) uczynić barwnymi. Próba założenia alternatywnego jazz-bandu w oświetlanej jarzeniówką dusznej sali gimnastycznej, popisy szekspirowskie na deskach dzielnicowego domu kultury, muzyczny happening z okazji szkolnej akademii na cześć bohaterów hiszpańskiej wojny domowej. Wszystko to ma doprowadzić bohatera do próby wydostania się z codziennego marazmu i spełniania marzeń (z inspirującą kobietą u boku). Na ile mu to wychodzi? Polecamy tę nagradzaną i tłumaczoną na wiele języków obcych powieść Libery, sądząc, że potrafi nie tylko rozbawić, ale i zostać jedną z ulubionych lektur.

Marta Obuch – Ja tu tylko zabijam

Czy usiłowanie zabójstwa szanowanych profesorów uniwersyteckich może być zabawne? Kto postanowił wykorzystać bibliotekę (CINiBA) i księgarnię (Liber) jako miejsce zbrodni? Gdzie można zjeść najlepszą pomidorówkę w Katowicach? „Ja tu tylko zabijam” to komedia połączona z kryminałem. Jest to powieść lekka i zabawna z pogmatwaną intrygą i wyrazistymi postaciami (niektóre mają swoje pierwowzory). Mieszkańcy Katowic i Chorzowa z przyjemnością odkryją wszystkie miejsca, w których rozgrywa się akcja, a być może postanowią też podążać śladami jej bohaterów.

Julia Fisher – Zakochany mózg i inne niezwykłe stany: odkryj, jak zmieniają cię emocje (przeł. A. Grysińska)

Jak wyjaśnić zjawisko „motyli w brzuchu”? Na co wpływa oksytocyna? Książka popularnonaukowa Julii Fisher opowiada o procesie zakochiwania się i wchodzenia w bliskie relacje z innymi. To książka dla każdego, kogo interesują biologiczne, chemiczne i psychologiczne aspekty miłości i przywiązania.

Pierre la Mure – Moulin Rouge

Intrygująca i poruszająca biografia mistrza malarstwa, który przez całe życie poszukiwał miłości. Poznajemy losy Henri’ego de Toulouse-Lautreca, niepełnosprawnego artysty, odrzucanego przez kolejne kandydatki do małżeństwa. Dzięki tej biografii nie tylko zanurzymy się w atmosferę XIX-wiecznego Paryża, jego skandali i obyczajowości, ale poznamy historię wrażliwego człowieka, pragnącego spotkać kogoś, kto go zrozumie i zaakceptuje takim, jakim jest.

Roland Barthes – Fragmenty dyskursu miłosnego (przeł. M. Bieńczyk)

Jesteśmy zakochani w kimś, a może tylko w fantazji na jego temat? Chodzimy na randki do kina dlatego, że chcemy, czy dlatego, że nauczyliśmy się tego z książek i filmów? Przeżywamy miłość jak bohaterowie literaccy, czy może to oni zakochują się i postępują tak jak my? We „Fragmentach dyskursu miłosnego” Roland Barthes podejmuje te i inne kwestie, sprawiając, że inaczej spojrzymy na życie uczuciowe. Tropiąc ślady wielkich literackich miłości zastanowimy się, w jaki sposób nawiązujemy przyjaźnie, wchodzimy w związki, rozstajemy się, przeżywamy zazdrość i żałobę.

Maria Pruszkowska – Przyślę Panu list i klucz

Historia rodziny rozmiłowanej w czytaniu, dla której każda rozmowa staje się pretekstem do przeżywania literackich przygód. Losy błyskotliwych i zabawnych sióstr, poszukujących miłości na miarę pana Wołodyjowskiego i jego Basieńki, umilą wieczór i pozwolą przypomnieć, dlaczego kochamy literaturę i światy, w które nas zabiera.

Wisława Szymborska – Zmysł udziału

Jak wygląda świat z perspektywy sarny, ryby, kota? Czego człowiek może się od nich nauczyć? Powstałe z miłości do zwierząt wiersze opowiadają o bliskości człowieka z innymi organizmami, o jego potrzebie kontaktu z otoczeniem, bycia zrozumianym. Jest to pozycja dla każdego czytelnika, który chce uważnie spojrzeć na otaczającą go rzeczywistość. Wiersze Szymborskiej podkreślają siłę relacji człowieka ze światem natury. Warto je czytać, zwłaszcza z okazji setnej rocznicy urodzin poetki. Wypożyczając tomy Szymborskiej możecie przy okazji wziąć udział w charytatywnym kiermaszu książek – zbiórce na rzecz mieszkańców schroniska.