Sztukmistrz. Erwin Sówka retrospektywnie
Co wiemy o światowej sławy malarzu Erwinie Sówce? Wieloletni mieszkaniec Katowic, emerytowany pracownik kopalni, prymitywista, członek Grupy Janowskiej. Zafascynowany jednocześnie ezoteryką, hinduizmem, kobiecym ciałem, „kolorowym Śląskiem” (jak zwykł mawiać) – wszystko to znajduje wyraz w jego twórczości. Bogato ilustrowany album, opatrzony tekstami w języku polskim oraz angielskim, ukazuje postać przekornego artysty, którego tajemnicze obrazy zapraszają do interpretacji. Zawsze jednak pozostawiają pewien niedosyt oraz aurę niedopowiedzenia…
What do we know about the world-famous painter Erwin Sówka? A long-time resident of Katowice, a retired coal miner, a primitivist, and a member of the Janowska Group. Intrigued by esotericism, Hinduism, the female body, and the “colorful Silesia” (as he used to say) – all of which were reflected in his work. The richly illustrated album, with texts in Polish and English, presents the figure of a contrarian artist, whose mysterious paintings invite interpretation. However, they always leave a sense of incompleteness and an aura of understatement…
Marcin Melon, Jacek Zygmunt – Co by pedzioł Szekspir?
Nigdy nie wiadomo, kiedy przyda nam się znajomość języka śląskiego – dlatego właśnie powstały „rozmówki śląsko-angielskie na wesoło” Marcina Melona. Znajdziemy w nich przykłady wyrażeń z krótkimi, dowcipnymi opisami oraz komiksowymi ilustracjami Jacka Zygmunta. Całość jest podzielona tematycznie – abyśmy wiedzieli, jak odezwać się na co dzień, a jak na randce, albo jak brzmiałyby po śląsku słynne cytaty ze świata polityki, sztuki czy mediów.
You never know when you might need Silesian language, which is why Marcin Melon created his “Silesian-English Conversations for Fun”. We’ll find there examples of expressions with short, witty descriptions and comic illustrations by Jacek Zygmunt. The whole thing is divided thematically – so that we know: how to say something in everyday life, how to speak on a date, ask about something on vacation… or just find out how famous quotes would sound in Silesian language.
Kazimierz Kutz – Będzie skandal. Autoportret. Współpr. Robert Siewiorek
Ostatnim dziełem Kazimierza Kutza stała się jego autobiografia, bez cenzury i zbędnego patosu. Autor opowiada w niej o bardzo osobistych doświadczeniach: dorastaniu na styku kultur, pierwszych krokach twórczych w PRL-owskiej rzeczywistości, o odnalezieniu i wyrażaniu swojej śląskiej tożsamości. Poznajemy także kulisy relacji (zarówno pierwszych miłości, jak i nienawiści oraz przyjaźni) ze znanymi postaciami świata filmu, literatury czy polityki, w których nie brak pikantnych szczegółów oraz dosadnych podsumowań. Stąd też przekorny tytuł – w końcu po takiej publikacji na pewno „będzie skandal”.
Akcja książki rozgrywa się w latach 90. XX w. w Katowicach, a konkretnie w Szopienicach – dzielnicy zaniedbanej i postrzeganej jako patologiczna. Kanwą opowieści jest prawdziwa historia porywanych dzieci, którą postanawia rozwikłać dziennikarz Borys Dyrda. Bajtel to nie tylko bardzo wciągająca powieść kryminalna, ale także socjologiczny obraz świata ubóstwa ukazany z nieoceniającej perspektywy. Jest to to pierwsza część serii „Kryminalny Śląsk” (jej kontynuację stanowi Frela).
Mirosław Syniawa – Cebulowŏ ksiynga umartych
Jak można przedstawić swoje drzewo genealogiczne? Mirosław Syniawa dokonuje tego za pomocą poezji. Poznajemy w ten sposób przodków autora, do dziesięciu pokoleń wstecz, nadbudowywanych w warstwach krótkich form – niczym tytułowa cebula. Wspaniała śląszczyzna mistrza przekładów przenika się z niepowtarzalnym humorem, składając się na oryginalny w swojej formie tomik poetycki.
Zbigniew Rokita – Aglo. Banką po Śląsku
Wraz ze Zbigniewem Rokitą wsiadamy do legendarnego tramwaju linii numer 7 („siódemki”), aby odbyć reportersko-eseistyczną podróż przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Motyw spoglądania przez tramwajowe okna na rzeczywistość staje się narracyjną ramą do opowieści o historii, kulturze i tożsamości Śląska. To książka o pamięci, o tym, jak Ślązacy widzą siebie, a zarazem jak są widziani z zewnątrz – pełna ironii, melancholii i miłości do regionu, który Rokita nazywa „stolicą mojego świata, mojej domowiny”.
Ryszard Kaczmarek – Czy jestem Niemcem? Przesiedleńcy z Polski do RFN i NRD w latach 1950-1991
Uznany historyk, profesor Ryszard Kaczmarek, podejmuje trudny temat powojennej migracji ludności Kresów Zachodnich (zwanych też propagandowo Ziemiami Odzyskanymi). Rzetelnie oddaje przy tym burzliwą historię tych regionów, sztuczne przesuwanie granic oraz wynikłe z tego przesiedlenia na ogromną skalę – zarówno przymusowe, jak i dobrowolne. Czy decyzja o opuszczeniu terenów (już oficjalnie) polskich wynikała ze względów ekonomicznych, poczucia tożsamości etnicznej, a może wreszcie z lęku o prześladowanie w kraju? Autor drobiazgowo analizuje konteksty polityczne i społeczne, starając się odpowiedzieć na to pytanie.
Katarzyna Ossolińska – Światła miasta. Historia katowickich neonów
Zachęcamy do poznania Katowic szlakiem neonów, które w ubiegłym wieku przeżywały lata swojej świetności. Książka Katarzyny Ossolińskiej stanowi prawdziwe kompendium wiedzy o tych „ornamentach miasta” (ich obfitości, nowoczesności i piękna zazdrościli wtedy warszawiacy!). Z bogato ilustrowanego albumu dowiemy się m.in.: kto i jak projektował świetlne iluminacje, skąd czerpano inspiracje, a nawet jak szybko neony mogły przestać działać lub… zapalić się. Wszystko to na tle ówczesnych przemian politycznych oraz urbanistycznych stanowi ciekawy rys estetyki naszego regionu.
Piotr W. Fuglewicz – Cokoły przechodnie. Życiorysy z pogranicza
Historia Górnego Śląska, szczególnie XIX i XIX wieku, jest skomplikowana i nieoczywista. W tym czasie z tytułowych cokołów nieustannie zrzucano lub wynoszono na nie cały kalejdoskop barwnych postaci. Piotr Fuglewicz postanowił zgromadzić biogramy ponad dwudziestu takich osób, nie szczędząc przy tym ciekawostek. W jego książce znajdziemy m.in. odpowiedzi na pytania: gdzie znajdował się Miejski Ogród Naukowy? Ile faktycznie trwała obrona wieży spadochronowej w Parku im. Tadeusza Kościuszki w Katowicach (1939 r.)? Który antykwariat z upodobaniem odwiedzał Tadeusz Różewicz oraz Wisława Szymborska? Całości dopełnia dokumentacja zdjęciowa.
Antoine Saint-Exupéry – Mały princ. Ze ôbrozkami ôd autora. Przeł. Grzegorz Kulik
Wzruszająca, filozoficzna baśń Mały Książę doczekała się tłumaczenia na język śląski. Stworzył je Grzegorz Kulik, tłumacz i popularyzator kultury śląskiej, w ramach serii „Klasyka światowyj literatury po ślōnsku”. Pozostawiono ilustracje autora oryginału, dla ułatwienia dodano słowniczek, a całość dopełniono prawdziwą gratką – audiobookiem czytanym przez Mirosława Neinerta. Polecamy wszystkim, którzy chcą w nowym wydaniu spōmnieć sie słowa ôd liszki: „niczym sie niy widzi tak dobrze, jak sercym. To, co nojważniyjsze, tego ôczy niy widzōm”.
Henryk Waniek – Finis Silesiae. Görlitz-Gleiwitz, 23:55
Album fotograficzny z 1942 r., upamiętniający bajeczne krajobrazy oraz tajemniczą kobietę, która nigdy nie patrzyła w obiektyw, stał się dla Henryka Wańka inspiracją do napisania wspaniałej, onirycznej opowieści o tragicznej przemianie regionu. Śląsk, zalewany wówczas mundurami oraz sztandarami ze swastykami, nową, brutalną ideologią, wojną, która zakończy pewną epokę – zostaje bezpowrotnie zniszczony. Fikcja splata się z wydarzeniami historycznymi, bohaterowie zaś próbują nawigować w tej nowej rzeczywistości, szukać piękna niezakrytego maską polityki, którego ciągle ubywa. W końcu stają przed ostatecznym dylematem: czy da się pogodzić z końcem świata, jaki znają, czy lepiej z niego uciec?